مدیریت حریق

مقدمه :

در اغلب حوادث، چشمان مضطرب به دستان نجاتگر مردان قرمزپوشی است که آبی بر آتشند. دقیقاً همان زمانی که مکانی در اثر غفلتی ناخودآگاه در زنجیـر اسارت شعله‏های سرکش گرفتار می‏شود و صاحبـان آنها از محل دور می‏شوند، قدم‏های به‏حق استوار این ایثارگران بی‏مدعاست که بسوی حادثه می‏شتابند. شغل مقدس آتش‏نشـانی یکی از سخت‏تریـن مشــاغل پرخطـر دنیا است چـرا که پس از خنثـی‏کننـدگان مـواد منفجره و معدن‌کاران، امید بازگشت آتش‏نشان به خانواده، کمتر از ۲۰ درصد است.

خواص آتش ۹۹% مفید و تنها ۱% مضر برای اقتصـاد تشخیص داده شده است که به دلیل خسـارات فراوان ناشی از این ۱% سازمانی با عنوان آتش‏نشانی و خدمات ایمنـی در شهـرها و همچنین برخی کارخانجـات مهم دایر شده و وظیفه آن حفاظت از جان و مال مردم و سرمایه‏های ملی است. در عمل، با علم به اینکه حریق‌ها چگونه بروز می‌کنند، چطـور گسترش می‌یابند و به چه نحو می‌توان آنها را کنترل و خاموش نمود، ‌از طریق انجام برنامه‌هایی جداگانه اقدام می‌شود. حریق و حوادث ناشی از بی‏احتیـاطی در صنعت هرسـاله هزاران نفر را با خطـرات گوناگـون مواجه ساخته، تعـداد کثیـری را به کـام مـرگ بـرده یا ازکارافتاده می‏نماید که اگر اهمیت این ضایعه درخور توجه خاص به درستی درک شود، آمار تکاندهنده آن به مراتب کاهش خواهد یافت.

شناخت عوامل بروز حریق و حوادث، نقش برنامه‏های پیشگیری از آن را مشخص می‏سازد، چنانکه اختراع دستگـاه‏هـای تولیدی خـودکـار، انقـلاب صنعتـی و فراگیر شدن کاربـرد ماشین‏هـای پیچیـده، موجب ایجـاد سازمان‏های حمایت ایمنی صنعتی و وضع قوانین و مقررات در سطوح ملی و بین‏المللی گشته است که باتوجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی به تدریج درجهت تکامل پیش می‏روند.
[auth]
آتش‏سوزی‏های بزرگی که کارخانجات بزرگ را به‏کام خود می‏کشد، ضرورت تأسیس تشکیلات آتش‏نشانی و گستردگی، تضاد و تناوب حوادث باعث ایجاد انگیزه برای تجهیز، ساماندهی اساسی و مواجهه علمی با ساختـار واحـدهای آتش‏نشـانی شده است. بصـورتی که درحـال حاضر در کشورهای پیشرفته صنعتی، امور آتش‏نشانی رکن اصلی سیستم ایمنی– امدادی صنایع محسوب می‏شود تا بدین ترتیب با حفظ نفوس و ثـروت ملی، نقش ارزنده‏ای در پیشرفت و توسعه آن کشور داشته باشد. در هر آتش‏سوزی صرفنظر از شدت آن، تمام یا مقداری از ساختمان‏ها، کالا، مواد اولیه و … از بین می‏رود که به این خسارت‏ها، خسارت مستقیـم و به وقت، پول و انـرژی‏ای که برای جایگزینـی یا جبران این خسارات صرف می‏گردد، خسارت غیرمستقیم گفته می‏شود. قابل تأمل اینکه طبق نظریه‏های علمی، در آتش‏سوزی‏های بزرگ (که بالطبع از یک بی‏احتیاطی ساده و حریق ناچیز شروع می‏شود !) میزان خسارت غیرمستقیم بطـور متوسط حداقل سه برابر خسارت مستقیم خواهد بود.

مرگ ناشی از آتش‏سـوزی بیشتر در منـازل صورت می‏پذیـرد تا در مراکـز صنعتی که معمولاً درصد وقوع حریق در کارخانجات حدود ۵% می‏باشد، لیکن زیان‏های مالی وارده بر این مراکز بدلیل تعدد ساختمان‏ها و اماکن دارای تجهیزات و دستگاه‏های صنعتی به‏مراتب بالاتر و سنگین‏تر است. معمولاً آتش‏سوزی‏ها و انفجارات در مراکز صنعتی در خارج از ساعات کـاری به‏وقـوع می‏پیوندد، درنتیجه خطرات آنها برای افراد محدود می‏باشد ولی درصورت وقوع آنها در ساعـات کـاری تلفات انسانی بیشتری درپی دارد. بدین لحاظ تمرکز تدابیر پیشگیرانه اکثراً بر فعالیت‏های ایمـن‏سازی حین انجـام کار از راندمـان بالاتری برخوردار است.

در اغلب مجموعه‌های صنعتـی اولین عامل ایجاد حریـق و آتش‏سـوزی‎ها ( حدوداً ۲۳% ) ناشی از نقص در کابل‏ها و دستگاه‏های برقی است. لذا ضرورت سرویس و نگهداری منظم و مطمئن آنها جهت پیشگیری از بروز حوادث امری قطعی و اجتناب‏ناپذیر می‏نماید.

سیگار و ته‏سیگار روشن حدود ۱۸% آتش‏سـوزی صنایع را تشکیل می‏دهد. منع استعمال دخانیات (حتی در اماکن غیرحساس) به نوبه خود تأثیرات شگرفی در افزایش ضریب ایمنی مجموعه‏های صنعتی دارد. از دیگر عوامل بروز حریق می‏توان به موارد ذیل اشاره کرد:

اصطکـاک ناشی افزایش ساعات کاری ماشیـن‏آلات و یا عدم تناسب دستگـاه با نوع کارکـرد (۱۰%)، نگهـداری مایعـات حسـاس، خصوصاً مواد قابل‏اشتعال در شرایط نامطلوب (۸%)، سطوح داغ مانند حرارت کوره‏ها و مشعل‌ها (۷%)، شعله بعضی دستگاه‌ها نظیر استفاده بیش ‏از حد از مشعل‏ یا ابزارهـای حرارتی دستی (۷%)، جرقه‏‌ی محتـرق مانند: جرقه‏ای که برروی مواد سوختنی پرتاب می‏شود (۵%)، بی‏نظمـی و عدم نظافت محیطی (۴%)، جوشکـاری و برشکاری فلزات در شرایط خطـرناک (۴%)، قرارگرفتـن درمجـاورت آتش یا سرایت حریق (۳%)، حریق‏های عمدی (۳%)، مواد مذاب، فعل‏ و انفعالات شیمیایی، مواد خورنده، رعد و برق و علل دیگر (۱%)

 

باتوجه به همین خطرات و خسارت‏هاست که گفته‏اند: « اقتصاد بدون حفاظت، آب در غربال است ».

 

مدیریت حریق صنعتی

درباره موضوع ایمنی با گرایش‌های مختلف، تاکنون اطلاعات متعددی ارائه شده است که علاوه بر نوپا بودن و تازگی مطالب، نیاز بسیاری از افراد جامعه را برآورده کرده است. در جهان امروز، مقـوله ایمنی از آن جهت مورد توجه ویـژه قرار دارد که با تکیه به آن می‌توان گروه‌های کاری جامعه را به سمت بهبود کمی و کیفی فعالیت‌هایشان هدایت کرد و به عبارت بهتر موجبات افزایش بازدهی نهادهای اجتماعی را تمهید نمود. در جهان امروز باعنایت به تنوع فعالیت‌ها، دانش مدیـریت نیز جدا از اصول کلی و عمومی، دارای گرایش‌های متنوعی است که به تناسب نوع حرفه‌ها و فعالیت‌ها تعیین و تبیین می‌گردد.

ادارات ایمنی و آتش‌نشانی شرکت‌های صنعتی، پالایشگاهی، دریایی، پتروشیمیایی، فرودگاهی و … تشکیلاتی هستند که به دلیل نوع خدماتی که ارائه می‌دهنـد، دارای اهداف و شرایط خاصی هستند. طبعاً مدیریت، برنامه‌ریزی‌هاو اجرای وظایف در این تشکیلات از نقش فوق‌العـاده و بسیار بااهمیتی برخوردار است. چه به لحاظ تصمیـم‌گیری‌‌هـای مدیریتی که تابع شرایط عادی و اضطراری (هنگام بروز خطر) متغیر است و چه به لحاظ نوع عملکرد که دائمـاً تحت نگاه چشم‌های تیزبین مدیـریت ارشد و سایر کارکنان مجموعه است.

گرچـه آتش‌نشانـی‌های صنعتـی با توجه به وظایف محـوله با آتش‌نشـانی‌های شهری مشـابهت‌های بسیـار نزدیکـی دارند، لیکـن به دلیـل آنکه آتش‌نشانی‌های صنعتی می‌بایست ضمن شناخت کامل مجموعه، فرایندها و جزئیات از وقوع حوادث و بلایا به هر شکل و توان ممکن پیشگیری نمایند و در عین حال با بروز هرگـونه حادثه ضمن مقـابله با آن، پاسخگوی علت وقوع آن نیز باشند، از حساسیت عملکردی به مراتب بالاتری برخوردارند. لذا هرچه نیروهای عملیاتی و مدیران آنها نسبت به چگونگی حُسن اجرای وظایف خود در چنین محیط‌هایی آگاه‌تر باشند، بیشتر می‌توان به پیشرفت صنعتی توأم با پایداری ایمنی امیدوار بود.

در این جزوه مدیریت حریق تحت دو سرفصل کلی که شامل مقوله پیشگیری از حریق و کنترل حریـق می‌باشد، مـورد بررسی قرار می‌گیـرد. در موضوع پیشگیری از حریق اشـاراتی به الزامات و اقدامـات موثر در جلوگیـری از وقـوع حریـق می‌گردد که قطعاً اهمیت و اولویت آن بر همگـان آشکار است. در ادارات آتش‌نشانی نیز معـاونت/ واحد پیشگیری و معاونت/ واحد عملیات ارکان اصلی و اجرایی سازمـان به شمار می‌روند که در این میان سهم عمده‌ای از توجه متعلقه، به معاونت/ واحد پیشگیری تعلق می‌گیرد.

در مقوله کنتـرل حریـق، اهم موضـوعات مطـروحه مربوط به شنـاخت حریق، روش‌هـای ایجاد و حذف آن، مواد اطفایی، تجهیـزات، سیستم‌ها و روش‌های مبارزه با آتش‌سوزی می‌باشد.

تعاریف و اصطلاحات :  

پیش‏بینی: کلیـه اقدامـاتی که جهت جلوگیـری از بروز حادثـه در ذهن متصـور می‏گـردد.

پیشگیری: کلیه اقداماتی که جهت جلوگیری یا کاهش درصد وقوع حادثه انجـام می‏شود.

اعمال ناایمن: بی‌احتیاطی و سهل‌انگاری افراد در حین انجام کار را اعمال ناایمن می‌نامند.

شرایط ناایمن: وجود پتانسیل وقوع حادثه که می‌تواند پیامد ناگواری در پی داشته باشد.

خطـر: هر عاملی که زمینه‎ساز حادثه باشد خطر نامیده می‏شود.

رویداد: اتفاق(های) مرتبط با کار که به موجب آن مصدومیت یا بیماری (صرف‏نظر از وخامت آن) یا مرگ رخ داده یا می‏تواند رخ دهد.

نکته ۱– یک حادثه رویدادی است که منجر به مصدومیت، بیماری یا مرگ و میر می‏شود.

نکته ۲– رویدادی که به موجب آن مصدومیت، بیماری یا مرگ و میر رخ ندهد، ممکن است به عنوان یک ( شبه حادثه ) ، ( شبه سانحه )، ( اتفاق ختم به خیر ) یا ( رخداد خطرناک ) مورد اشاره قرار گیرد.

نکته ۳– یک وضعیت اضطراری نوع خاصی از رویداد است.

حادثـه: هرنوع جهش یا تغییر را حادثه می‌گویند، اما از دیدگاه آتش‏نشانی هر عاملی است که موجب ضرر و زیان مالی یا جانی گردد.

حـوادث طبیعـی (غیرمترقبه)‌‌: آن دسته حوادثی هستند که نمی‏توان اقدام یا روشی را جهت جلوگیری از وقوع آن به کار گرفت و فقط با اتخـاذ تدابیـر خاص می‏توان خسـارت آنها را کاهـش داد. مانند: سیـل، زلـزله، طوفان، آتش‏فشان، صاعقه و….

حوادث غیرطبیعی (انسان‏ساخت): آن دسته حوادثی هستند که انسان در وقوع آن دخالت دارد و نسبتاً قابل پیشگیری هستند. مانند: آتش‎سوزی، جنگ، کشتار، انفجار، بمباران و….

آتش‌سوزی جزئی: به آتش‌سوزی­ای اطلاق می­شود که برای خاموش‌نمودن آن از خاموش‌کننده­های دستی و یا سیار استفاده گردد و خسارات عمده­ای بر جای نگذارد.

آتش‌سوزی مهم: به آتش‌سوزی­ای اطلاق می­شـود که خسارات جانی و یا توقف فعالیت یا عملیات را در پی داشته باشد.

موقعیت اضطراری: یک موقعیت اضطراری منتج از یک حادثه عمده می‌باشد. وسعت موقعیت اضطراری بستگی به نوع و میزان رویداد به وقوع پیوسته دارد.

عوامل بالقوّه آسیب رسان: به شرایط یا اعمال ناایمنی گفته می­شود که پتانسیل ایجاد یک حادثه را در برداشته باشد. به‌عبارت دیگر یک فاکتور حادثه محسوب می­شود که در صورت جمع شدن با یک یا چند عامل دیگر حادثه به‌وجود می­آید.

کارشناس ایمنی: یکی از کارشناسان شاغل است که با انتخاب مدیر و با حفظ سمت، مسئولیت هماهنگی و اجرای برنامه‏های سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‏ای را بر عهده دارد. لازم است کارشناس ایمنی آموزش‏های مرتبط و مورد نیاز را گذرانده باشد.

هزینه‌های مستقیم حادثه 

• هزینه‌ی خرید تجهیزات نابودشده .
• هزینه‌های درمانی و دیه حادثه‌دیدگان .
• هزینه‌های توقف تولید یا ارائه خدمات .

و هزینه‌هایی که توسط شاکیان به‏ واسطه عملکرد نادرست در زمینه ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست

از طریق دادگاه اخذ می‌شود.

هزینه‌های غیرمستقیم

• محصولات صدمه دیده یا تولیدنشده در اثر حادثه .
• تعمیرات انجام‌شده برای کارخانه یا تجهیزات .
• هزینه‏های تحقیق .
• از بین‌رفتن حسن نیت .
• هزینه استخدام و آموزش کارکنان جایگزین‌شده .
• تدارک پشتیبانی وضعیت اضطراری .

ایمنی: میزان یا درجه فرار از خطر نامیده می شود.

 

پیش‌بینی –  پیشگیری

 

واژگان پیش‌بینی و پیشگیری دو کلمه‌ای هستند که بدلیل اهمیت فوق‌العاده‌ای که دارند در بسیاری از مواقع کلیت موضوعات ایمنی و حتی غیر از ایمنی را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. به عنوان مثال فردی که قرار است به منطقه‌ای کوهستانی حرکت کند، از قبل مقدمات سفر و لوازمی که احتمالاً به آن نیاز پیدا می‌کند را تهیه و آماده می‌نماید. این امر نشان می‌دهد که انسانِ دارای فکر و اندیشه، نه تنها در موضوع ایمنی بلکه مادامی که زنده و پویا است، سعی می‌کند خود را در شرایط بحرانی قرار نداده و حتی برای مواجه‌ی بدون آسیب با حوادث و خطرات نیز خود را کاملاً آماده نماید.

 

مثال۱: مدت مدیدی مراجعـان اورژانس بیمارستـان‌ها را افرادی تشکیل می‌دادند که با قورت دادن سهـوی درپوش برخی خودکارهای موجود در بازار، دچار انسـداد مجاری تنفسی شده و حتی برخی نیز قبل از رسیدن به مراکز امـدادی خفـه و تلف می‌شدند. با بررسـی‌های انجام‌شده مشخص گردید، هنگامی که فرد درحال درس یا مطالعه با گذاشتن درپوش خودکار در دهان خود، با آن بازی می‌کرد، فرو رفتن ناگهانی درپوش در حلق و ظاهر بدون منفذ و مخـروطی (کونیک) آن موجب قرارگیری درپوش در فضای تنفسی شده و فرد دچـار خفگی می‌گردید که با روش‌های رایج و حتی با فشـار انگشت در حلق (رد کردن) نیز، مصـدوم قابل احیاء نبـوده و نهایتـاً بسته به جثه و فیـزیک مصـدوم، پس از دست و پا زدن پیـاپی دچار مرگ می‌شد. این امر کارشنـاسان را بر آن داشت تا در طراحـی و تولید درپوش‌هـای جدیـد، منفذی در انتهای درپوش تعبیه شود تا ضمن ایجاد یک راه تنفسی موقت، درصورتی که نوک درپوش نیز با چشم فردی اصابت کند، باعث پارگی کُره چشم نیز نشود. با تحقق این روش، آمارهای مربوط به این نوع حادثه شدیداً کاهش یافت.

 

مثال ۲: فرض کنید فردی با سرعت Km/h 120 در حال حرکت در اتوبان است که پس از عبور از پیچ جاده، متوجه وقـوع تصادفی در مقابل خود می‌شود. مطمئناً بلافاصله پس از ترمزکردن و با نگاه‌کردن در آیینه وسط‌، امکان برخورد خودروی پشتی را با خود می‌سنجد. گاهی صرفاً با فلاشر زدن، بیرون‌بردن دست و اشاره‌کـردن و یا تغییر ناگهـانی مسیر به سمت چپ یا راست از بـروز پیامد ناگوار تصادف می‌گریزد، حتی در شرایط وخیم‌تر افرادی هستند که سریعاً کمربند ایمنی را باز کرده و خود را از خودرو به بیرون پرتاب می‌کنند تا …. .

 

مثال ۳: حوادث متعدد گیرکردن دست کودکان در چرخ‌گوشت و پیامـدهای غیرقابل جبران این حادثه برای مصدومین نیز از جمله مواردی بود که ذهن بسیاری از کارشنـاسان را به خود مشغـول کرده بود تا اینکه پیشنهاد گردید، با نشان‌دادن فیلم بیرون‌کشـیدن انگشتـان له‌شده‌ی کودکان از داخل دستگـاه، خانواده‌‌ها را از خطرات موجود آگاه کنند. پیشنهـاد دیگر کوتاه‌نمودن سیم‌برق دستگاه و بالطبع قراردادن دستگاه روی میز یا چهـارپـایه برای عدم دستـرسی کودک به آن بود که این روش نیز با توجه به ضـرورت ایستادن اپـراتور جهت استفاده از دستگاه می‌تـوانست با ایجاد خستگی فرد و نهایتاً استفاده از سیم سیار بی‌نتیجه باشد. نصب سنسور حساس به انگشتـان دست بر روی لوله دستگـاه نیز علاوه بر بالابردن هزینه‌ی تمام‌شده‌ی آن، بدلیل شبـاهت ظاهـری دست بچه و قطعـات گوشت، موجب قطـع‌ متعدد عملکرد دستگاه و عدم کارایی آن می‌گردید که این روش نیز نتـوانست رضـایت متخصصین و کاهش حـوادث مرتبط را در پی داشته باشد. تا اینکه با بررسـی‌های نهایی و مشخص‌شـدن اینکه اکثر مصـدومین ۳ تا ۵ ساله‌اند و طول قد دست آنها معمولاً ۱۰ سانتی‌متـر است، مقرر شد با بلندترکردن طول لوله چرخ‌گوشت و کاهش قطر آن از میانگین قد و قطر دست کودکان از بروز این حادثه جلوگیری شود که نتایج بسیار ارزشمند این پیش‌بینی و پیشگیـری در عدم درج گـزارشات این حوادث در روزنامـه‌ها و اخبار، محقق شد. (مگر در موارد چرخ‌گوشت‌های قدیمی یا مدل‌های صنعتی).

 

مثال ۴: در بسیاری از خیابان‌ها، نصب پل‌های عابر (خصوصاً نمونه‌ مکانیزه‌ی آنها) و ایجاد نرده یا کاشت درختچه‌ها بین دو سمت تردد، باعث کاهش قابل‌ملاحظه‌ی برخورد خودروها با عابرین و همچنین سهولت ترافیک معابر گشته است.

و مثال‌های متعدد دیگر نظیر:

– ایجاد شیار منظم روی لبه‌‌ی حاشیه‌ی آسفالت جاده‌ها و صدای خاصی ناشی از عبور لاستیک خودروها از روی آنها که راننده ناهشیار را به حرکت در مسیر صحیح می‌راند.

– استفـاده از سنگ‌فرش‌های دارای برجستگـی‌ خاص در سطح معابر جهت هدایت هوشمند نابینایان نسبت به امتداد مسیر و حریم‌ها و یا درج اعداد به زبان بریل بر روی دکمه‌های دستگاه‌های خودپرداز پول، موبایل و … .

– استقـرار پایگـاه‌‌های ثابت و سیار پلـیس و یا نصب مـاکت خـودروی پلیـس در نقـاط خـاصی از جـاده‌هـای بین‌شهری جهت ممانعت رانندگان از انجام تخلف حین رانندگی.

– استفاده از علایم و تجهیـزات بصری با رنگ‌های بازتابنـده در معابری که نیاز به هدایت خودروها در مسیر مشخصی می‌باشد و یا ایجـاد شیبـی ملایم به داخـل، در سطح آسفـالت پیچ‌های بزرگـراه‌ها و اتوبـان‌ها جهت کاهش نیروی گریز از مرکز خودروها و …

– تغییر شکل ظاهر مدادها و خودکارها از استوانه‌ای به سه‌گوش جهت کاهش خستگی و سهولت دست‌گرفتن.

– نصب ترموکوپل در اجاق‌ گازهای جدید جهت جلوگیری از نشت گاز در اثر خاموش‌شدن ناخواسته‌ی شعله.

– استفاده گستـرده از قطعـات پلاستیکی و فضـاهای درهم فرورونده در قسمت‌های جلوی خـودروها جهت جلوگیـری از انتقال ضربه و تنش ناشی از تصادف به کابین راننـده و همچنین کاهش ارتفاع و استفـاده از سپر و جلـوپنجـره ضعیف در کامیون‌ها جهت دریافت آسیب بیشتر نسبت به خودروی سبک (در تصادف بین کامیون سنگیـن با خودروی سبک، راننـده کامیون بدلیل قرارگیری در ارتفاع بالاتر آسیب به مراتب کمتری نسبت به راننده خودروی سبک خواهد دید) .

 

مثال ۵: با توجه به اینکه در طراحـی‌های جدید منازل مسکـونی، آشپزخانه در مجاورت درب ورودی قـرار گرفته است، درصـورتی که حریقی در آشپزخـانه اتفاق بیافتد، (۶۲% کانون حریق‌های منازل مسکونی) هیچکدام از محبوس‌شدگان توانایی عبور از درب اصلی واحد را به‌دلیل حجم دود و شعله‌های سرکش ندارند. لذا با پناه بردن به اتاق‌های مشرف به حیاط، بالکن، کوچه یا خیابان سعی در فرار از پنجره‌ها یا درب‌ها می‌نمـایند که این اقدام به سقـوط از طبقات دوم، سوم و بعضاً چهـارم (افراد برای کاهش پیـامدهای این کار اقـدام به پریدن در باغچه، فضای سبز، سقف خـودروها، روی درختـان و حتی بر روی کابل‌هـای برق می‌کنند) منجـر به شکستگـی‌های جزئی، کلی و یا بدتر می‌گردد، لیکن محبـوسین طبقـه‌ی همکف یا اول به‌دلیل نرده‌کشی پنجـره‌ها (برای محافظت از سرقت) در حریق گرفتـار شده و به طـرز فجیعی جان می‌بازند. در معماری جدید جهت پیشگیری، از پنجره‌های مشبک و یا نصب نرده‌ی جدا بر روی بازشوها بهره‌گیری می‌شود.

 

مثال ۶: در گذشته درب‌ اتاق‌های اداری و مسکونی دارای پنجره‌ی شبکه‌ای کوچکی در پایین درب بود که‌ دارای مزایای زیر بود:

– هـوای داخل و خـارج اتاق را در حالت تعـادل نگه داشته و از دم‌کـردن هوای داخل اتاق نیز جلوگیـری می‌گردید.

– با خروج‌نمودن دود ناشی از حریق، نشانه‌ای برای نگهبانان یا ساکنین بود که بدانند در کدام اتاق حریق ایجاد شده است.

– از ایجاد پدیده‌یBackdrught  یا اشتعال شدید ناشی از ورود ناگهانی هوا به محیط کندسوز فاقد اکسیژن جلوگیری می‌نمود.

– اگر فردی به واسطه‌ی مجروحیت یا بازنشدن درب در گرفتار حریق می‌شد، با نزدیک‌کردن بینی تا رسیدن امدادگران تنفس می‌کرد.

لیکن امروزه علیرغم توسعه‌ی دانش ایمنی این موضوع به فراموشی سپرده شده است.

 

مثال ۷: بعـد از وقـوع حادثه‌ی حریـق در مسجـد ارگ تهـران که منجـر به مرگ ناخواستـه‌ی‌ عـده‌ای از نمازگـزاران گردید، تدابیـر پیشگیرانه‌ی زیر تشدید گردید تا بتوان ضمن جلوگیری از وقوع حوادث مشابه، درصورت وقوع نیز پیامدهای کمتری داشته باشد:

– درب‌ تردد کلیه اماکن تجمعی مانند: مساجد، حسینه‌ها، تکایا، سینماها، سالن‌های نمایش و … الزاماً به بیرون باز شود.

– کلیه اماکن فوق با نظر کارشناس ایمنی به تجهیزات مبارزه با حریق در لحظات اولیه مانند: جعبه آب و کپسول آتش‌نشانی مجهز شوند.

– کلیه افراد شاغل در این اماکن، آموزش‌های مربوط به اصول پیشگیری و مقابله با حریق را توسط مربیان آتش‌نشانی فرا گیرند.

– پایش و بازرسی‌ مستمر صحت و حُسن اجرای این موارد به‌صورت اتفاقی و طی زمانبندی منظم توسط کارشناسان ایمنی انجام پذیرد.

 

 

 

مثال ۸: اگرچه طی سال‌های اخیر توسعه افقی و عمودی شهرها و خصوصاً کلان‌شهرها توأم با وضع و اجرای قوانین و مقررات ایمنی بوده است، لیکن عوامل متعدد نظیر: ترافیک معابر خودرویی، وجود تقاطع‌های متعدد، کمبود اعتبارات توسعه‌ای ایمنی شهری و … تاکنون نتوانسته زمان رسیدن نیروهای عملیات امدادی را به زمان استاندارد برساند که این امر موفقیت در صیانت از شهروندان و منـابع شهر را با چالش مواجه نموده است. در برخی از حریق‌ها به‌لحاظ اطلاع‌رسانی ناقص یا بی‌موقع و دیررسیدن امدادگران، پیامدهای اقدامات اطفایی از پیامدهای خود حریق بیشتر گشته و یا اهم توجه فرماندهان به جلوگیری از گسترش حریق به اماکن مجاور معطوف می‌شود. تا اینکه طی بررسی‌های بعمل‌آمده مشخص شد، درصورت تجهیز کلیه وسایط نقلیه‌ی عمومی نظیر: اتوبوس‌ها، تاکسی‌ها و … به کپسول آتش‌نشانی، هرگونه حریق چون در لحظات ابتدایی کشف و توسط آنان اطفاء می‌گردد، دیگر نیازی به اعزام خودروهای آتش‌نشانی نخواهد بود.

بازخورد این تدبیر چنان چشمگیر و کارآمد است که به کلیه تصرفات شهری و صنعتی و خصوصاً کارخانجات دارای سایت‌های گسترده و غیرمتمرکز تسری یافته است. ضمن آنکه به عنوان ابزار تشویقی، مبلغی به اطفاگر به‌صورت پاداش، ارائه و کپسول وی نیز مجدداً شارژ می‌گردد.

همانطور که ملاحظه شد با اتخاذ و اجرای تدابیر فوق که همگی برایند تفکر پیش‌بینانه و پیشگیرانه می‌باشد، ثمرات ارزشمندی کسب می‌گردد که صرفاً کارشناسان ایمنی و قربانیان حوادث می‌دانند که به هیچ‌عنوان و هیچیک از اقدامات مقابله‌گرایانه در شرایط حین و یا بعد از وقوع نمی‌تواند این‌چنین نتایجی را در پی داشته باشد.

 

 
[/auth]