بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی
- شناسه خبر: 20494
- تاریخ و زمان ارسال: 6 دی 1396 ساعت 17:00
بوستر پمپ آتش‌نشانی از نصب موازی دو یا چند الکتروموتور در قالب یک دستگاه یکپارچه ساخته می‌شود و به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های تأسیسات اطفاء حریق ساختمان می‌بایست قادر به پمپاژ آب آتش‌نشانی موردنیاز در فشار لازم باشد. با شروع مصرف آب و کاهش فشار سیستم، الکتروپمپ‌ها مطابق الگوی مدار فرمان روشن می‌شوند و با قطع مصرف و افزایش فشار، مطابق با همان الگو از مدار خارج و خاموش می‌شوند.
درخصوص الگوی پیشنهادی روشن و خاموش شدن الکتروپمپ‌ها در بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی مطابق با استانداردهای رایج و به روز در بخش مدار قدرت و فرمان کافی ارائه خواهد شد. جهت آشنایی بیشتر و نحوه عملکرد بوسترهای پمپ آتش‌نشانی، درخصوص اجزا آن به تفکیک توضیح خواهیم داد.
اجزاء تشکیل دهنده بوسترپمپ‌ها
۱-الکتروپمپ‌ها:
بهترین انتخاب پمپ زمانی خواهد بود که منحنی عملکرد آن پمپ در نقطه کارکرد مورد نظر دارای کمترین شیب باشد. به دلیل شیب بیشتر منحنی پمپ‌های طبقاتی در مقایسه با پمپ‌های سانتریفیوژ حلزونی، اختلاف فشار در دبی مشخص برای پمپ‌های طبقاتی نسبت به پمپ‌های سانتریفیوژ حلزونی بیشتر است. بنابراین طبق استاندارد NFPA برای تأمین فشار سیستم آتش‌نشانی باید پمپ‌های حلزونی سانتریفیوژ استفاده شده و از به کاربردن پمپ‌های طبقاتی جداً اجتناب شود. اگر چه انتخاب پمپ به شیوه فوق بالاترین راندمان را نخواهد داشت. لذا به دلیل استفاده محدود از بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی در طول عمر خود، راندمان چندان اهمیت نخواهد داشت.
براساس NFPA، بوستر پمپ آتش‌نشانی متشکل از پمپ‌های اصلی و رزرو می‌باشد. پمپ‌های اصلی می‌بایست قادر به تأمین حداکثر مصرف آب آتش‌نشانی شبکه در فشار لازم باشند. پمپ رزرو در مواقع ضروری و خرابی پمپ‌های اصلی وارد عمل می‌شود. علاوه بر این، بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی می‌توانند با پمپ پیشرو (جوکی) و یا بدون جوکی پمپ باشند. پمپ پیشرو جهت جبران افت فشار ناشی از نشت آب از شیرآلات و اتصالات شبکه لوله‌کشی آتش‌نشانی، بدون روشن‌شدن پمپ‌های اصلی به کار برده می‌شود و مانع روشن و خاموش‌شدن مکرر پمپ‌های اصلی و استهلاک بی‌جهت آنها خواهد شد. در مجموعه‌های بزرگ و یا ساختمان‌های بلندمرتبه، چندین زون آتش‌نشانی در نظر گرفته می‌شود و برای هر زون، بوستر پمپ مستقل در نظر گرفته می‌شود.
۲-کلکتور مکش (Suction):
کلکتور مکش در بوستر پمپ‌ها لوله‌ای است که از طریق شیرآلات و اتصالات لازم، به مکش الکتروپمپ‌ها و خروجی مخزن ذخیره آب متصل می‌گردد. شیر قطع‌کن و وصل، صافی، لرزه‌گیر، فلنچ و مهره ماسوره، ازجمله شیرآلات و اتصالات مورد نیاز این بخش می‌باشد.
۳-کلکتور رانش (Discharge):
این کلکتور نیز لوله‌ای است که به واسطه شیرآلات و اتصالات موردنیاز، از خروجی الکتروپمپ‌ها به شبکه لوله‌کشی اطفاء حریق متصل می‌شود. اتصالات و شیرآلات لازم در این بخش عبارتند از: شیر یکطرفه، لرزه‌گیر و فلنچ مهره ماسوره. لازم به ذکر است که در سیستم‌های اطفاء حریق، کلکتورها باید از نوع مانیسمان (بدون درز) بوده و تحمل فشار بالا را نیز داشته باشند.
۴-شیرفلکه قطع و وصل:
جهت خروج یکی از پمپ‌ها به دلایلی چون تعمیرات، لازم است از شیر فلکه برای قطع جریان آب استفاده گردد. به این منظور معمولا از شیرآلات کشویی و یا پروانه‌ای استفاده می‌شود. در شیرهای پروانه‌ای قطع و وصل کردن با ربع گردش دسته شیر انجام می‌شود. لذا یا می‌بایست در هنگام خاموش‌بودن پمپ این عمل انجام شود و یا به‌تدریج دسته شیر حرکت داده شود تا باعث تغییر آنی فشار در شبکه نشده و ضربه قوچی به پمپ‌ها آسیب نرساند. جنس این شیرآلات تا سایز ۲ اینچ معمولا دنده‌ای برنجی و از ۵/۲ اینچ به بالا، چدنی فلنچی می‌باشد. البته استفاده از شیرآلات برنجی تا سایز ۴ اینچ بلامانع است. باتوجه به فشار کار بوستر پمپ نصب‌شده در شبکه آبی اطفاء حریق، کلاس شیرآلات و اتصالات نیز می‌بایست به درستی انتخاب گردد. فشار کار این شیرآلات و اتصالات آن باید حداقل ۵/۱ برابر فشار کار بوستر پمپ باشد. از آنجا که فشار تست کارخانجات سازنده شیرآلات و اتصالات، ۵/۱ برابر فشار کلاس‌های در نظر گرفته می‌باشد، لذا از ضریب اطمینان کافی برخوردار خواهند بود.
۵- شیر یکطرفه:
برگشت آب و یا پس‌زدن آب موجود در لوله‌های شبکه آبی اطفاء حریق به پمپ‌ها و شکل‌گیری ضربه قوچی همواره باعث صدمه‌دیدن پمپ‌ها خواهد شد. لذا با نصب شیر یکطرفه در خروجی پمپ، از به وجود آمدن این صدمات جلوگیری می‌شود. شیرهای یکطرفه که در بوستر پمپ‌ها استفاد می‌شوند، می‌توانند از نوع سوپاپی و یا دروازه‌ای انتخاب شوند. از آنجا که شیرهای یکطرفه دروازه‌ای در مواقع عملکرد خود، به سبب برخورد دروازه به نشیمنگاه خود تولید صدا می‌کنند، لذا آن دسته از شیرهای یکطرفه دروازه‌ای که مجهز به لاستیک در دروازه خود می‌باشند، برای این منظور توصیه می‌شوند. این شیرهای یکطرفه علاوه بر اینکه بی‌صدا می‌باشند، از آب‌بندی بالاتری نیز برخوردارند.
اما به طور کلی شیرهای یکطرفه دروازه‌ای زمانی‌که در جهت افقی نصب شود، عملکرد مناسب‌تری خواهد داشت. اما شیرهای یکطرفه سوپاپی این محدودیت را نداشته و عملکرد یکسانی در دو جهت خواهند داشت. لذا در مجموع استفاده از این نوع شیرهای یکطرفه برای ساخت بوستر پمپ‌ها ارجعیت خواهد داشت.
۶-لرزه‌گیر:
جهت جلوگیری از انتقال ارتعاش و لرزش بوستر پمپ، به شبکه آبی اطفاء حریق، لازم است از لرزه‌گیرهای مهاردار در کلکتور مکش و دهش استفاده شود. در ظرفیت‌های بالای پمپ‌ها و یا در مواقعی که پمپ‌ها کیفیت بالایی نداشته و لرزش و ارتعاش بالایی دارند، لازم است جهت جلوگیری از انتقال این ارتعاشات به شبکه و سایر پمپ‌ها، در ورودی و خروجی هر یک از پمپ‌ها، به صورت جداگانه، لرزه‌گیر نصب شود.
۷- صافی:
ناخالصی‌ها و ذرات ریز داخل آب، زمانی‌که وارد بوستر پمپ می‌شوند، بشدت باعث صدمه می‌شوند. لذا در مسیر خروجی آب، از مخزن ذخیره و بعد از شیر فلکه قطع و وصل، صافی نصب می‌شود. توری این صافی‌ها می‌تواند گالوانیزه و یا استیل باشد. در سیستم‌های آبی اطفاء حریق توصیه اکید می‌شود که برای هر یک از پمپ‌ها، صافی جداگانه در نظر گرفته شود تا درصورت گرفتگی یکی از آنها و بسته‌شدن یک خط، مابقی پمپ‌ها به پمپاژ آب مورد نیاز ادامه دهند.
۸- تابلو برق و فرمان:
تابلوی برق وظیفه تامین برق موردنیاز بوستر پمپ را دارد و تابلوی فرمان در واقع مغز متفکر بوستر می‌باشد. تابلو برق و فرمان باید به نحوی طراحی شود تا بوستر پمپ بتواند فشار و دبی موردنیاز شبکه اطفاء حریق را تامین نماید. علاوه بر این تابلو برق و فرمان می‌بایست ایمن باشد و پمپ‌ها را از خطرات ناشی از نوسانات شدید شبکه برق‌رسانی، خشک کار کردن آنها و خطرات احتمالی دیگر محافظت نماید. تابلوی فرمان می‌بایست به نحوی پمپ را به کار گیرد تا استهلاک میان پمپ‌ها بطور مساوی تقسیم گردد. در طراحی تابلوهای برق و فرمان بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی، نکات زیر را می‌بایست مد نظر قرار داد:
– قاب تابلو متناسب با ابعاد تابلو، از ورق سیاه با ضخامت متناسب (که حداقل آن ۱٫۵ میلی‌متر می‌باشد.) ساخته می‌شود و با رنگ الکترواستاتیک کوره‌ای پوشیده می‌شود. درجه حفاظت IP-54 برای قاب تابلو می‌بایست در نظر گرفته شود.
– ابعاد تابلو متناسب با فضای مورد نیاز تجهیزات الکتریکال تابلو و رعایت فواصل مناسب میان آنها، جهت سهولت در امکان تعمیر و سرویس و نگهداری تجهیزات محاسبه می‌شوند.
– اهمیت ایمنی در تابلوهای برق بوستر پمپ‌های آتش‌نشانی ایجاب می‌کند کلیه تجهیزات تابلویی باید از معتبرترین مارک‌های روز دنیا انتخاب شوند.
– نصب تجهیزات تابلویی باید به‌گونه‌ای باشند که در جای خود ثابت باشند.
– در سیم‌کشی داخل تابلو استفاده از سرسیم الزامی می‌باشد، مگر آنکه انتهای سیم‌ها وقتی تابیده شدند به قلع آغشته شوند.
– نقشه تابلو به انضمام راهنمای نصب و راه‌اندازی بوستر پمپ با پوششی مقاوم می‌بایست در داخل تابلو و در محل مناسبی قرار داده شوند تا در دسترس اپراتور باشد.
– زمانی‌که قدرت الکتروپمپ‌ها بیشتر از ۱۵ اسب بخار می‌باشد، مدار قدرت باید با راه‌اندازی ستاره – مثلث باشد.
– جهت نشان‌دادن نحوه عملکرد بوستر پمپ و هر یک از پمپ‌ها، نصب چراغ سیگنال و یا LED الزامی است.
– کلیه سیم‌ها در محل اتصال به تجهیزات تابلویی، باید مجهز به اعداد و حروف راهنما باشند.
– در ساخت تابلو می‌بایست سلیقه و ظرافت خاصی بکار برده شود. تابلویی پر از سیم‌های درهم پیچیده، باعث گیج‌شدن هر اپراتوری شده و احتمال خطا را افزایش خواهد داد. در این راستا استفاده از داکت‌های استاندارد با ابعاد مناسب توصیه می‌شود تا فضای کافی برای عبور سیم‌ها و یا تعویض آنها وجود داشته باشد.
– تابلوی فرمان بوستر پمپ می‌بایست به نحوی طراحی شود تا بتوان عملکرد پمپ‌ها را هم بصورت دستی و هم اتوماتیک کنترل کرد.
۹- مخزن دیافراگمی:
مخزن دیافراگمی از اجزاء اصلی بوستر پمپ‌های دور ثابت است. این مخازن آب را تحت فشار معینی ذخیره و درصورت نیاز دوباره آن را به سیستم باز می‌گردانند و به این وسیله تحت فشار بودن دائمی سیستم پمپاژ را تضمین می‌نمایند. مخازن دیافراگمی مانع از بوجود آمدن پدیده ضربه قوچی و تنش‌های بزرگ ناشی از آن می‌شوند. علاوه بر این با کنترل فشار سیستم از ازدیاد خاموش و روشن‌شدن‌های پی در پی پمپ‌ها جلوگیری نموده و استهلاک آنها را کاهش می‌دهد. حجم مخازن دیافراگمی را قدری بزرگ‌تر از حداقل مورد نیاز محاسبه می‌نماید تا مصارف کوچک، از محل ذخیره مخزن تامین شود. در این سیستم درصورت نیاز به مقادیر آب مصرفی بیشتر، پمپ‌ها شروع بکار می‌نمایند و به این شیوه آب خارج‌شده از مخزن، مجددا جایگزین می‌گردد. زمانی‌که بوستر پمپ مجهز به کنترلر باشد، حجم مخازن دیافراگمی کمتر محاسبه می‌شود. زیرا کنترلر با کنترل و برنامه‌ریزی مناسب، تاحدی وظیفه مخازن دیافراگمی را پوشش می‌دهد. همواره ترکیبی از پمپ پیشرو، کنترلر و مخزن دیافراگمی توصیه می‌شود تا بوستر پمپ بهترین عملکرد را داشته باشد. این مخازن از طریق لوله و یا اتصال قابل‌انعطاف به کلکتور رانش بوستر پمپ متصل می‌گردد.
۱۰- پرشر سوئیچ:
پرشر سوئیچ‌ها محدوده فشار مجاز کاری بوستر پمپ را برای واحد فرمان تعیین می‌نمایند. در واقع تنظیم فشار در بوستر پمپ آتش‌نشانی بوسیله پرشر سوئیچ انجام می‌گیرد. براساس استانداردهای بین‌المللی، هر یک از پمپ‌های اصلی در بوستر پمپ آتش‌نشانی باید از یک پرشر سوئیچ مستقل فرمان بگیرد. دامنه فشار و تغییرات فشار، دو مولفه‌ای اصلی می‌باشند که در انتخاب پرشر سوئیچ می‌بایست مد نظر قرار گیرند.
۱۱- مانومتر:
فشار ورودی و خروجی بوستر پمپ و فشار هریک از پمپ‌ها، بوسیله مانومتر اندازه‌گیری می‌شود.
۱۲- کوپلینگ:
درصورتی که الکتروموتور و پمپ در خارج از پمپ کوپله شوند، برای اتصال پمپ به الکترو موتور نیاز به کوپلینگ می‌باشد. کوپلینگ متناسب با قطر شفت الکترو موتور و پمپ تحت پوشش گارد، جهت ایمنی بیشتر نصب می‌شود.
۱۳- شاسی:
تمامی قطعات و تجهیزات بکار برده شده در بوستر پمپ، بر روی یک شاسی اصلی نصب و به عنوان یک تجهیز یکپارچه می‌شوند. نوع و نحوه طراحی شاسی بستگی به وزن و حجم الکتروموتورها و پمپ‌های آن دارد. جهت عدم انتقال ارتعاشات دستگاه بوستر پمپ به فونداسیون، استفاده از لاستیک‌های سراسری زیر شاسی اصلی توصیه می‌شود.
