آیین نامه مواد قابل انفجار تجارتی
- شناسه خبر: 21562
- تاریخ و زمان ارسال: 3 خرداد 1397 ساعت 12:00
فصل ۱- کلیات
ماده ۷۲: هر گونه مواد قابل انفجار تجارتی فقط باید تحت شرائطی تولید و نگهداری شود که از طرف مقام فنی صلاحیتدار تصویب شده باشد.
ماده ۷۳: امکنه‌ای که از طرف مقام فنی صلاحیتدار برای تهیه و انبار کردن مواد قابل انفجار تجاری مجاز دانسته شده و در موارد این فصل امکنه خطرناک نامیده می‌شود تا زمانی که برای این منظور بکار می‌رود به هیچوجه نباید برای مقاصد دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
ماده ۷۴: در امکنه که مواد منفجره بسیار خطرناک تهیه و نگهداری می‌شود باید مراقبت‌های خاص علاوه بر شرائط مندرج در این آیین‌نامه به‌منظور جلوگیری از بروز حوادث و مخاطره بعمل آید.
ماده ۷۵: کارخانجات و انبارهای مواد منفجره باید در فاصله‌ای از سایر ساختمان‌ها و راه آهن و جاده‌های عمومی و کوره‌ها و دیگهای بخار و غیره قرار گیرند که از طرف مقام صلاحیتدار با توجه به نوع و کیفیت مواد منفجره تعیین می‌شود.
تبصره – ابنیه مختلف یک کارخانه مواد منفجره نیز باید به فاصله‌ای از یکدیگر قرار گیرند که مقام فنیصلاحیتدار با توجه بهنوع و کیفیت موادمنفجره کهتهیه یا انبار می‌شود تعییننماید.
فصل ۲- محصور ساختن محل تولید و نگهداری مواد منفجره
ماده ۷۶: محل مواد منفجره باید به یکی از طرق زیر محصور شود:
الف – به‌وسیله یک حصار یا پشته خاکی.
ب – به‌وسیله یک دیوار انباشته شده از خاک.
ج – به‌وسیله یک دیوار ساخته شده.
ماده ۷۷: حصارها و دیوارها باید حداقل:
الف – به اندازه یک متر از ساختمان‌ها در سطح زمین فاصله داشته باشد.
ب – یک متر از ساختمان‌ها بلندتر باشد.
ج – در قسمت فوقانی یک متر پهنا داشته و با شیب طبیعی به طرف قاعده ختم شود.
ماده ۷۸: معابر این حصارها باید به قسمی باشد که اشخاص هنگام عبور از مدخل آن در نتیجه فشار و قدرت انفجار یا شعله‌های آتش مورد آسیب و مخاطره قرار نگیرند.
ماده ۷۹: دیوارهای انباشته از خاک باید حائز شرایط زیر باشد.
الف- سطح یا بدنه دیوار باید از آهن موجی یا موادنسوز مناسب دیگر پوشیده شده و فاصله بین دیوارها در حالی که از قاعده به طرف بالا ضخامتش کم می‌شود از خاک انباشته شود.
ب – عرض دیوار در قسمت فوقانی کمتر از یک متر نباشد.
ماده ۸۰: دیوارهای ساخته شده در صورتی که از بتون مسلح ساخته نشده باشد باید لااقل ۷۵ سانتیمتر در بالا و یک متر در پایین پهنا داشته باشد.
فصل ۳- ساختمان
ماده ۸۱: ساختمان‌های مواد منفجره باید حتماً یک طبقه و از مصالحی ساخته شود که در صورت انفجار قطعات بزرگ از هم نپاشد.
فصل ۴- معابر خروجی
ماده ۸۲: درهای خروجی باید:
الف – تا حدود امکان بزرگ باشد.
ب – مستقیماً به فضای آزاد ارتباط پیدا کند.
ج – به سهولت به طرف خارج باز شود.
د – از مواد و مصالح نسوز ساخته شده باشد.
فصل ۵- دیوارهای داخلی و کف
ماده ۸۳: دیوارهای امکنه مواد قابل انفجار باید:
الف – صاف و بدون شکستگی و ترک باشد.
ب – از رنگ روشنی پوشیده شده باشد.
ج – به سهولت قابل نظافت باشد.
ماده ۸۴: کف این قبیل بناها باید:
الف – از مواد نرم مانند لاستیک، لینولئوم، چوب، سرب و یا آسفالت بدون سنگ ریزه پوشیده و یا ساخته شده باشد.
ب – صاف و هموار و بدون شکستگی و حفره باشد.
ج – از میخ و پیچ و هر گونه اشیاء آهنی عاری باشد.
د – به‌آسانی قابل پاک کردن باشد.
فصل ۶- پنجره‌ها
ماده ۸۵: پنجره‌های این قبیل اماکن باید دارای شرائط زیر باشد:
الف – در جهاتی که خورشید می‌تابد دارای شیشه‌های تار باشد.
ب – به سهولت به طرف خارج باز شود.
فصل ۷- تعداد کارکنان در اطاق‌های کار
ماده ۸۶: تعداد کارکنان امکنه مواد قابل انفجار باید حداقل مورد نیاز برای انجام کارهای مربوطه باشد.
فصل ۸- میزان مواد منفجره در اطاق‌ها
ماده ۸۷: مقدار مواد منفجره و مواد اولیه آن در هر اطاق کار باید حداقل مورد لزوم برای انجام عملیات باشد.
فصل ۹- فواصل میزهای کار
ماده ۸۸: میزهایی که برای تهیه و بسته بندی مواد منفجره بکار برده می‌شود باید دارای جایگاههایی باشد که به‌وسیله حائل‌هایی به ارتفاع حداقل یک متر از یکدیگر جدا باشند.
فصل ۱۰- حفاظت از صاعقه
ماده ۸۹: امکنه مواد قابل انفجار باید مجهز به برق گیر مناسب باشد.
ماده ۹۰: برق گیرها و اجزاء آن باید لااقل سالی یکبار به‌وسیله شخص صلاحیتداری دقیقاً مورد معاینه قرار گیرد.
ماده ۹۱: نقائص و معایبی که در برق گیرها و اجزاء آن مشاهده می‌شود باید بدون تاخیر و تعلل مورد مرمت قرار گیرد.
فصل ۱۱- ابزار و لوازم
ماده ۹۲: کلیه ابزار و ادوات و وسایل فلزی که در امکنه مواد منفجره بکار برده می‌شود باید از ماده مناسبی پوشیده شود که از ایجاد جرقه جلوگیری بعمل آید.
فصل ۱۲- خطر استعمال‌دخانیات و حمل‌چراغهای شعله‌باز وغیره
ماده ۹۳: در هیچ قسمت از مناطق خطر کارخانه نباید اجازه استعمال دخانیات و حمل چراغ یا روشنایی غیر محفوظ اشیاء گداخته کبریت، فندک و هر گونه شیئی دیگر که قابلیت ایجاد احتراق و انفجار داشته باشد داده شود.
تبصره ۱- در نقاط امن و بی خطر کارخانه باید جایگاه مخصوص برای تحویل اشیاء فوق ترتیب داده شود.
تبصره ۲- برای حصول اطمینان از اجرای مفاد این ماده باید ترتیبات مقتضی اتخاذ و کنترل مداوم برقرار گردد.
فصل ۱۳- وسائط نقلیه
ماده ۹۴: وسائط نقلیه مانند بارکشها، ارابه‌ها و وسایل دیگری که برای حمل و نقل مواد منفجره و مواد اولیه آن بکار برده می‌شود باید دارای شرائط زیر باشد:
الف – در محل حمل بار نباید هیچ نوع فولاد و یا آهن برهنه وجود داشته باشد.
ب – فقط محتوی مواد منفجره و عناصر سازنده آن باشد.
ج – کاملاً سربسته و محفوظ و یا روی آنها به وجه مناسب پوشیده شده باشد.
د – هنگام بارگیری و تخلیه احتیاط کامل بعمل آید تا از تولید جرقه جلوگیری شود.
ماده ۹۵: چنانچه در اثنای حمل و نقل مواد منفجره قسمتی از آن به زمین ریخته شود در این صورت باید:
الف – محلی که مواد مزبور ریخته شده بطور مشخص علامت گذاری شود.
ب – به مسئول مربوطه کارخانه اطلاع داده شود.
ج – آنچه از مواد منفجره ریخته شده تحت نظر متخصص جمع آوری گردد.
فصل۱۴-جمع‌آوری‌موادیکه ممکن‌است خودبخود محترق گردند
ماده ۹۶: ذغال و چوب و خاکه آن، پارچه آلوده به نفت و روغن و اشیاء دیگر را که خودبخود ممکن است محترق گردد نباید وارد منطقه خطر کار خانه نمود مگر اینکه برای مصرف آنی باشد و بلافاصله پس از مصرف آنها را از منطقه خطر خارج سازد.
فصل ۱۵- ضایعات مواد خطرناک
ماده ۹۷: مدفون ساختن ضایعات مواد خطرناک زیر خاک ممنوع است.
ماده ۹۸: مخلوط ساختن ضایعات مواد خطرناک که به صورت پودرهای مختلف هستند با یکدیگر ممنوع است.
ماده ۹۹: اجسام و مواد قابل انفجار از قبیل چاشنی، فشنگ با چاشنی و یا بدون چاشنی و غیره را باید با مراقبت کافی از میان ضایعات مواد خطرناک خارج ساخت.
ماده ۱۰۰: ضایعات مواد خطرناک باید تحت نظر متخصص فنی و به‌وسیله شخص مسئولی سوزانده شود.
فصل ۱۶- لباس کارکنان
ماده ۱۰۱: برای تمام افراد در داخل و یا حریم امکنه خطرناک:
الف – پوشیدن کفش‌هایی که دارای میخ‌هایی از هر نوع آلیاژ آهن باشد ممنوع است.
ب – در بر کردن لباس‌هایی با تکمه و یا قلاب کمربند یا منضمات دیگر آهنی و یا فولادی ممنوع است.
ج – همراه داشتن چاقو – کلید یا لوازم دیگر آهنی ممنوع است.
فصل ۱۷- تعمیرات
ماده ۱۰۲: هر گونه تعمیر در قسمت‌های مختلف ساختمان و تجهیزات آن مستلزم رعایت شرائط زیر خواهد بود:
۱- کسب اجازه از رییس فنی موسسه یا کارخانه.
۲- انتقال مواد منفجره و اجزاء متشکله آن به خارج کارخانه.
۳- شستشوی کامل قسمت‌هایی‌که تحت تعمیر قرار خواهد گرفت قبل از شروع تعمیرات.
۴- سرپرستی و یا نظارت کارشناس فنی از عملیات.
فصل ۱۸- منع ورود اشخاص به محوطه کارگاه
ماده ۱۰۳: غیر از کارکنان کارخانه و بازرسان رسمی شخص دیگری اجازه دخول به امکنه خطرناک را نخواهدداشت مگر درصورتی که یکی ازکارکنان مسئولموسسه با او همراهباشد.
فصل ۱۹- اخطاریه‌ها
ماده ۱۰۴: در کلیه کارخانجات تهیه مواد منفجره اخطاریه‌های زیر باید به وضعی نصب گردد که به آسانی خوانده شود:
الف – در کلیه درهای ورودی کارخانه اخطاریه ممنوعیت ورود اشخاص غیر مجاز.
ب – در خارج هر کارخانه و منطقه خطر آن:
۱- اخطاریه‌ای مبنی بر وجود و فعالیت کارخانه.
۲- اخطاریه منع استعمال دخانیات و همراه داشتن چراغهای شعله دار و کبریت و فندک و اشیاء گداخته و اجسام آهنی و اشیاء دیگری که ممکن است موجب انفجار و یا حریق گردد.
ج – در داخل ابنیه مزبور:
۱- اخطاریه‌ای حاکی از حداکثر مقدار مجاز مواد منفجره و ترکیبات آن.
۲- اخطاریه‌ای حاکی از عملیات غیر مجاز افراد.
۳- اخطاریه‌ای متضمن حداکثر تعداد مجاز افراد در ساختمان.
۴- صورتی متضمن ابزار و ادواتی که استعمال آن مجاز دانسته شده.
