آیین نامه ایمنی در ساختمانهای بلند
- شناسه خبر: 21401
- تاریخ و زمان ارسال: 8 اردیبهشت 1397 ساعت 12:00
تهیه کننده افروز اعظمی – کارشناس آتش نشانی سازمان آتش نشانی اصفهان
مروری بر برخی از آیین نامه های دنیا در مورد امدادرسانی در ساختمان های بلندمرتبه با تأکید بر آتش سوزی
آیین نامه های مختلفی در ایران و سایر کشورهای جهان به بررسی و ارائه ملزومات ایمنی در هنگام آتش سوزی پرداخته اند. در کشور ایران مبحث سوم مقررات ملی ساختمان و همچنین ضوابط ملاک عمل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی ضوابط مربوط به ایمنی در هنگام آتش سوزی را ارائه نموده اند. تعریف این دو دستور العمل از ساختمان های بلند مرتبه تفاوتی بایکدیگر ندارند و هر دو ارتفاع ۲۳ متر از سطح قابل دسترس برای خودروهای آتش نشانی را معیار بلند مرتبه بودن ساختمان در نظر گرفته اند. در این آیین نامه ها اولویت امکانات نجات با راه پله ها است. همچنین باید به نحوی شبکه روشنایی، اضطراری، شبکه هشدار و اعلام حریق، پمپ های آتش نشانی ساختمان، تجهیزات ایستگاه کنترل مرکزی، حداقل یکی از آسانسورها، تجهیزات مکانیکی مانع دود در دود بندها و سیستم تهویه پارکینگ ها وپله های بسته را هنگام حریق عملیاتی نگاه داشت.
علاوه بر این تمامی ساختمانها باید با استفاده از شبکه بارنده خودکار محافظت گردند. خلاصه ضوابط مقررات ملی ساختمان و ملاک عمل سازمان آتش نشانی به ترتیب در جدول۱ و جدول ۲ درج گردیده است.
جدول ۱ـ ملزومات ایمنی در هنگام آتش سوزی درمبحث سوم مقررات ملی ساختمان
| کشور | آیین نامه | تعریف ساختمان بلند مرتبه | امکانات مورد نیاز در
ساختمان های بلند مرتبه |
سایر توضیحات |
| ایران | مبحث سوم مقررات ملی ساختمان | هر بنایی که فاصله قائم بین تراز کف بالاترین طبقه قابل تصرف تا تراز مناسب ترین سطح قابل دسترس برای ماشین های آتش نشانی که به تائید مقام قانونی مسئول برسد و از ۲۳ متر بیش تر باشد عمارت بلند محسوب می شود (سازه های مرتفع که به طور معمول مورد تصرف انسان قرار نمی گیرند و نیز برج های نگهبانی و کنترل، مناره ها و نظایر آن ها با بار متصرف ۵ نفر یا کم تر، مشمول مقررات مذکور نخواهند بود). | در ساختمانهای بلند، راه‌های خروج باید حداقل دارای ۱۱۰۰ میلی متر عرض مفید باشند، مگر آنکه در ضوابط اختصاصی تصرف، عرض بیشتری برای راه خروج مقرر شده باشد.
در ساختمانهای بلند برای هر طبقه یا هر بخش از یک طبقه که نفرات استفاده‌کننده از آن فضا از ۵۰۰ نفر بیشتر باشد باید به تعداد تصریح شده در بند زیر در نظر گرفته شود. به واقع در هر بنا چنانچه نفرات در تمام طبقات یا بخش‌هایی از آنها بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰نفر باشد حداقل ۳ راه خروج مجزا و دور از هم لازم خواهد بود و برای نفرات بیش از ۱۰۰۰نفر حداقل ۴ راه خروج مستقل و دور از هم باید تدارک شود. از سوی دیگر در مواردی که چند خروج مقرر می‌شود، موقعیت خروج‌ها باید به گونه‌یی انتخاب شودکه برای دسترسی به هر خروج، راهی مجزا و جهتی جداگانه فراهم باشد. البته در ابتدای دسترس خروج‌ها از هر نقطه مسیر مشترک به طول حداکثر ۱۵متر مجاز است. در ساختمانهای بلند، هیچ بن‌بستی با طول بیش از ۱۵متر در راه‌های خروج مجاز نخواهد بود. طول دسترس‌های خروج در ساختمانهای بلند حداکثر ۳۰متر است مگر آنکه تمام بنا یا سازه با شبکه بارنده خودکار تایید شده، محافظت شود در آن صورت این طول می‌تواند به حداکثر ۴۵متر افزایش یابد. در ساختمانهای بلند، راه‌های خروج باید روشنایی کافی و علایم مناسب مطابق ضوابط داشته باشند. همه ساختمانهای بلند توسط شبکه‌های بارنده خودکار تایید شده مجهزظبه سیستم‌های نظارت الکتریکی محافظت شوند. این شبکه‌ها باید مطابق روش‌های استاندارد، نصب شده و در هر طبقه دارای شیر کنترل و وسایل کنترل جریان آب باشند. در ساختمانهای بلندعلاوه بر شبکه هشدار حریق، نصب شبکه اعلام حریق نیز ضروری است. این شبکه‌ها باید به تایید مقام قانونی مسوول برسند. هر عمارت بلند، باید به مولد نیروی برق دوم که همواره آماده استفاده است و حداقل یکی از آسانسورها را برای ماموران آتش نشانی در هنگام حریق قابل استفاده می نماید، مجهز باشد. ظرفیت مولد نیرو باید کارکرد هم زمان و تامین همه تجهیزات ذیل کافی و مناسب باشد: الف) شبکه روشنایی اضطراری ب) شبکه هشدار و اعلام حریق پ) پمپ های آتش نشانی ساختمان ث) حداقل یکی از آسانسورهای مربوط به همه طبقات بنا (به گونه ای که در صورت لزوم بتوان نیروی موردنیاز آن را به هر یک از دیگر آسانسورها منتقل نمود) ج) تجهیزات مکانیکی مانع دود دو دور بندها چ) سیستم تهویه پارکینگ ها و پله های بسته تمام ساختمان های بلند باید دارای یک ایستگاه کنترل مرکز در یک اتاق که محل آن را سازمان آتش نشانی تعیین می کند، باشند. در این ایستگاه باید بتوان به کمک نشانگرهای الکترونیک، همه تجهیزات و تاسیسات ارتباطی، حفاظتی ایمنی و مخابراتی موجود در بنا را به درستی کنترل نمود. |
در ساختمان های بلند، راه های خروج باید به روشنایی اضطراری مجهر باشند، مگر آنکه ساختمان فقط در ساعات روز استفاده شود، در آن صورت اگر راه های خروج از روشنایی طبیعی کافی برخودار باشند، با موافقت کتبی مقام قانونی مسئول، می توان از روشنایی اضطراری صرف نظر کرد. تمام ساختمان های بلند، باید به منشور استفاده مامورین آتش نشانی و نجات دارای سیستم کنترل ارتباط تلفنی دوسویه باشند و این سیستم بین ایستگاه مرکزی کنترل، اتاقک هر آسانسور، سرسراهایی که آسانسورها در آن ها قرار دارند و تمام طبقاتی که توسط پلکان خروج به هم مربوط می شوند، ارتباط برقرار کند. درمواردی که سیستم ارتباط رادیویی سازمان آتش نشانی بتواند به عنوان معادل این سیستم مورد تایید قرار گیرد، استثنائا می توان از نصب چنین تجهیزاتی صرف نظر نمود. برای ساختمان های با ارتفاع بیش از ۲۳ متر حداقل عرض مفید قابل قبول معبر ۸ متر است. |
جدول ۲ـ ملزومات اتش سوزی در ضوابط ملاک عمل آتش نشانی
|
کشور |
آیین نامه | تعریف ساختمان بلند مرتبه | امکانات مورد نیاز در
ساختمان های بلند مرتبه |
سایر توضیحات |
| ایران | ضوابط ملاک عمل ایمنی معماری (سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران) | ساختمانی که ارتفاع کف آخرین طبقه دارای کاربری آن، از بهترین نقطه در سطح معبر عمومی جهت دسترسی خودروی آتش نشانی، بیش از ۲۳ متر باشد. (در صورتی که محل احداث ساختمان روی شیب واقع شده باشد، ارتفاع از پایین ترین قسمت شیب محاسبه می گردد)
سازه های مرتفعی که بار متصرف آن ها ۵ نفر یا کمتر است (نظیر مناره ها، برج های دیده بانی و ..) مشمول مقررات ساختمان های بلند نمی باشند. |
در صورتی که ساختمان از چند مسیر دارای دسترسی باشد ارتفاع ساختمان از آن سطح معبری اندازه گیری می شود که دسترسی خودروهای آتش نشانی به ساختمان در شرایط مساعدتری قرار داشته باشد.
اجرای حداقل دو دهلیز پلکان در تمامی ساختمان های بلند مدت الزامی است. در ساختمان های بلند مرتبه هیچ بن بستی با طول بیش از ۱۵ متر در راه های خروج مجاز نخواهد بود. طول دسترسی های خروج در ساختمان های بلند مرتبه حداکثر ۳۰ متر است، مگر آنکه تمام بنا یا سازه با شبکه بارنده خودکار تائید شده محافظت شود، در آن صورت این طول می تواند به حداکثر ۴۵متر افزایش یابد. در ساختمان های بلند راه های خروج باید حداقل دارای ۱۱۰۰ میلی متر عرض مفید باشند، مگر آنکه در ضوابط اختصاصی تصرف، عرض بیش تری برای راه خروج مقرر شده باشند. همه ساختمان های بلند باید توسط شبکه های بارنده خودکار تائید شده مجهز به سیستم های نظارت الکتریکی محافظت شوند. این شبکه ها باید مطابق روش های استاندارد نصب شده و در هر طبقه دارای شیر کنترل و وسایل کنترل جریان آن باشند. |
تمام ساختمان های بلند باید به منظور استفاده ماموران آتش نشانی و نجات، دارای سیستم کنترل ارتباط تلفنی دو سویه باشند و این سیستم بین ایستگاه مرکزی کنترل، اتاقک هر آسانسور، سرسراهایی که آسانسورها در آن ها قرار دارند و تمام طبقاتی که توسط پلکان خروج به هم مربوط می شوند، ارتباط برقرار کند.
در مواردی که سیستم ارتباط رادیویی سازمان آتش نشانی بتواند به عنوان معدل این سیستم مورد تائید قرار گیرد، استثناً می توان از نصب چنین تجهیزاتی صرف نظر نمود. |
در سایر کشورهای دنیا براساس تجهیزات و امکانات موجود دستورالعمل هایی تهیه گردیده است که براساس بررسی های انجام شده، ایمنی ساختمان ها در برابر آتش سوزی عمدتاً در دو دسته از آیین نامه ها در کشورهای مختلف گنجانده شده است. اولین دسته آیین نامه های ساختمانی و دسته دیگر را آیین نامه های حفاظت در برابر حریق تشکیل می دهند.
در آیین نامه های مختلف تعاریف متفاوتی از ساختمان های بلند مرتبه و تمهیدات لازم جهت تامین ایمنی آن ها ارائه شده است بدیهی است که ارائه کلیه این تمهیدات در یک جدول مقدور نبوده و لذا منتخبی از تمهیدات ارائه شده توسط آیین نامه ها در این جداول آورده شده است. در کشور آمریکا و سایر کشورهای پیشرفته آیین نامه های ساختمانی حداقل های لازم برای طراحی، اجرا و بهره برداری به نحو مناسب برای تامین سلامت، ایمنی و رفاه افراد را ارائه می نمایند.
همچنین با توجه به تفاوت های موجود در آیین نامه های مختلف کشور آمریکا، در این گزارش بررسی مختصری نیز بر رویآیین نامه ای مختلف مورد استفاده در کشور آمریکا صورت پذیرفته است که خلاصه ای از موارد مهم این آیین نامه ها در جدول ۳ و جدول ۴ ارائه شده است.
نکته قابل توجه در مورد آیین نامه کشور عربستان سعودی دسته بندی متنوع انواع ساختمان ها براساس نوع کاربری آن است. ارتفاع ۲۳ متر در این آیین نامه نیز معیار تفکیک ارتفاعی ساختمان ها در نظر گرفته شده است. نکته قابل توجه در مورد این دستورالعمل الزام به تهیه پلان ایمنی و تخلیه می باشد که در برگیرنده روش های تخلیه، پرسنل مسئول و مسئولیت ایشان و روش ها و نوع پیام های اطلاع رسانی است. آیین نامه کشور امریکا نیز ارتفاع ۹/۲۲ متر از سطح قابل اشغال توسط خودروهای آتش نشانی را معیار بلند مرتبه بود ساختمان قرار داده است. با توجه به ارائه دستورالعمل های کلی فدرال، برخی از ایالت ها و شهرهای بزرگ آمریکا دستورالعمل مخصوص به خود را ارائه نموده اند. اولویت فرار از ساختمان در این آیین نامه نیز با پله های فرار است. در میان آیین نامه های مربوط به شهرها و ایالت های مختلف کشور امریکا که در جدول ۳ و جدول ۴ ارائه شده اند. شهر نیویورک دستورالعمل کامل تری را ارائه نموده است که همان گونه که مشاهده می شود برای قریب به اتفاق اجزایی از ساختمان که در کمک رسانی به اطفاء حریق موثر هستند مواردی را مطرح نموده است.
شهر هنگ کنگ طبقه بندی متفاوتی از ساختمان ها ارائه نموده است که ساختمان های بلندتر از ۳۰ متر را به دو دست بلند مرتبه (۳۰ الی ۴۰متر) و فوق بلند مرتبه (بالاتر از ۴۰متر) تقسیم نموده است. در این آیین نامه تعبیه طبقه رفوژ برای ساختمان های فوق بلند مرتبه الزامی دانسته شده است (جدول)
جدول ۳- ملزومات اتش سوزی درآیین نامه کشور عربستان سعودی (the Saudi building code national committee, 2007)
| کشور | آیین نامه | تعریف ساختمان بلند مرتبه | امکانات مورد نیاز در
ساختمان های بلند مرتبه |
سایر توضیحات |
| عربستان سعودی | Saudi building code (part 180) | ساختمانی که بیش از ۹/۲۲ متر از پایین ترین سطح قابل دسترسی توسط خودروهای آتش نشانی ارتفاع داشته باشد. در این آیین نامه برج های مراقبت فرودگاه ها، پارکینگ های طبقاتی و ساختمان های گروه H در زمره ساختمان های بلند مرتبه و ضوابط لازم برای آنها طبقه بندی نمی گردند و از آیین نامه های مخصوص آن ها استفاده می شود. | سیستم شناسایی خودکار دود، شناسایی آتش سوزی، سیستم ارتباط اضطراری صوتی یا آژیر (که باید در لابی های آسانسورها، راهروها، اتاق های با مساحت بیش از ۹۳مترمربع و اتاق های رفوژ تعبیه گردند)، در کاربری های R باید آلارم در محل های خواب تعبیه گردد. در تمامی محل های پیجینگ باید سیستمی تعبیه گردد که بتوان پیغامی را از تمامی بلندگوهای سیستم به صورت دستی به کلیه ساکنین اعلام نمود. در ساختمان های بلند مرتبه تعبیه آب پاش های اتوماتیک الزامی است.
تعبیه سیستم ارتباط دو طرفه با آتش نشانی در این ساختمان ها الزامی است. راه پله های تعبیه شده برای ساختمان های با ارتفاع ۲۳ متر از سطح دسترسی خودروهای آتش نشانی باید از نوع ضد دود تعبیه گردند. در صورتی که سیستم برق اضطراری در ساختمان تعبیه شده باشد، باید توسط یک دیواره بامقاومت ۲ ساعت در برابر آتش سوزی از سایر بخش ها جدا شده باشد. در ساختمانهایی با رده بندی I، H، E، برخی از ساختمان های بارده بندی R و A و همچنین تمامی ساختمان های بلند مرتبه از کلیه رده ها باید پلان ایمنی و تخلیه تهیه گردد. این پلان باید در برگیرنده موارد زیر باشد: ۱) راه های فرار (راه پله ها، آسانسور و ….) و همچنین شرایط و روش تخلیه کامل و یا تخلیه بخش هایی از ساختمان ۲) دستورالعمل این موضوع که چه افرادی باید در ساختمان باقی بمانند وشرح وظایف ایشان ۳) گزینه ها و اولویت های اصلی پیام هایی که باید به ساکنین و افراد حاضر در ساختمان اعلام گردد. ۴) شرایط و روش های اعلام آتش سوزی به آتش نشانی |
این آیین نامه بر اساس آیین نامه بین المللی مقابله با آتش IFC 2003 تهیه شده است. دراین آیین نامه ساختمان ها به ده گروه مختلف طبقه بندی شده اند:
۱) کاربری اجتماعات (سالن های اجتماعات، مساجد، رستوران ها، اتاق های کنفرانس و…) که با نام گروه A شناخته می شوند. ۲) ساختمان های اداری (دفاتر و ادارات خصوصی و دولتی، بانک ها، کلینیک ها، خشک شویی ها، نمایشگاه های ماشین و …) که با نام گروه B شناخته می شوند. ۳) کاربری آموزشی (شامل مدارس، آموزشگاه ها و …) که با نام گروه E شناخته می شوند. ۴) کارخانه های صنعتی، گروه F ۵) کاربری های با خطر بالا (شامل ساختمان هایی که در آن ها تولید، بسته بندی یا انبار مواد خطرناک شامل مواد سمی، آتش زا، منفجره و … صورت می گیرد) با نام گروه H ۶) ساختمان های درمانی و بازتوانی (شامل محل هایی که در آن ها افراد به منظور کسب سلامت و بهبود ساکن هستند مانند بیمارستان ها، درمانگاه ها، مراکز ترک اعتیاد، مراکز بازتوانی و… که در آن عموماً افراد حاضر توانایی تخلیه ساختمان ها به تنهایی رانداشته و نیازمند همکاری پرسنل هستند) این ساختمان ها با نام گروه I شناخته می شوند. ۷) ساختمان های با کاربری تجاری (شامل فروشگاه های زنجیره ای، مغازه ای، داروخانه ها، پمپ بنزین ها و..) که با نام گروه M شناخته می شوند. ۸) گروه ساختمان های مسکونی (شامل واحد مسکونی، آپارتمان ها، پانسیون ها، هتل ها، متل ها و…) که با نام گروه R نام گذاری شده اند. ۹) انبارها (شامل محل هایی برای انبار نمودن مواد بی خطر، کم خطر و یا با درجه بندی خطر متوسط)با نام گروه S ۱۰) مراکز خدمات رسانی و ساختمان های متفرقه (از جمله پست های برق، ساختمان های آب و فاضلاب، گلخانه ها، گاراژهای خصوصی و …) که با گروه U شناخته می شوند. |
جدول ۴- ملزومات موردنیاز آتش سوزی در کشور آمریکا (Vermont department of fire safety)
| کشور | آیین نامه | تعریف ساختمان بلند مرتبه | امکانات مورد نیاز در
ساختمان های بلند مرتبه |
| آمریکا | MFPA 1,Fire Code, NFPA 101: life safety code, CBC: California building code, IBC: International building code | ساختمانی که در آن بالاترین طبقه ای که قابلیت استفاده توسط افراد را دارد در ارتفاعی بالاتر از ۷۸۵ فوت (۹/۲۲ متر) از سطح قابل اشغال توسط خودروهای آتش نشانی قرار دارد. | تکیه اصلی عملیات تخلیه بر استفاده از راه پله ها است هیچ گاه تاکید ویژه ای بر به کارگیری از هلیکوپتر وجود ندارد.
درب های خروج ضد دود و ضد آتش باید تعبیه گردد به نحوی که درب به صورت خودکار بسته شود و همچنین ازکنار لولا شود. تعبیه درب های باز شو از بالا و دربهای کشویی ممنوع است. هیچ یک از درب هایی که رسیدن به پله فرار نیازمند استفاده از آن هاست، نباید قفل باشد. همچنین درب هایی که به پله فرار ختم می شوند و یا راه پله فرار رابه نام متصل می نمایند، نباید قفل باشند و یا اینکه در صورت قفل بودن باید به صورت خودکار در هنگام هشدار حریق باز شوند. راه پله ها می توانند با تعبیه فشارمثبت در راه پله ها و محل های خروج (فشار مثبت ۱۵/۰ اینچ ستون آب با جریان ۲۵۰۰ فوت مکعب بر دقیقه) حفاظت گردند. راه پله ها باید در هر شرایطی امن و قابل استفاده نگه داشته شوند. راه پله های ساختمان هایی که بیش از ۱۰ طبقه دارند باید در هر ۵ طبقه بتوانند مجدداً به دورن ساختمان باز شوند. تعبیه تابلوی اعلام بازشو به درون ساختمان الزامی است. این ضابطه در مورد ساختمان هایی که درب های فرار طبقات پس از ورود افراد به راه پله به صورت اتوماتیک پشت سر آن ها قفل نمی گردد، الزامی نیست. در کاربری های اداری طول راهروهای بن بست نباید بیش از ۷۵ فوت (۹/۲۲متر) و در سایر کاربری ها نباید بیش از ۳۰ فوت (۱۴/۹ متر) باشد. هر فضای با مساحت بیش از ۱۳۹ مترمربع باید توسط دیوارها ضد حریق از چاله آسانسور، راه پله و شفت های تهویه جدا شود. همچنین تمامی بازشوهایی که سه طبقه از ساختمان یابیش تر را به هم متصل می سازند باید با مصالحی با مقاومت یک ساعت در برابر آتش سوزی مسدود شوند. سیستم های تهویه ای که به طبقات دیگر غیر از طبقه ای که در آن واقع شده اند، سرویس دهی می کنند باید با شروع هشدار آتش سوزی به صورت خودکار خاموش شده و یا به حالت دستی، که قابل کنترل از لابی اصلی است، تغییر وضعیت دهند. سیستم هشدار ساختمان باید ازنوع الکتریکی تعبیه گردد. باتری ذخیره با کارکرد دوره ۲۴ ساعته باید برای این سیستم تامین شود. سیستم شناسایی دودباید در راهروی خروجی آسانسورها، راهروهای عمومی و همچنین درنزدیکی ورودیراه پله ها نصب شوند. نصب تابلوی نشان دهنده آسانسورها و راه پله ها الزامی است. نصب تابلوی اینجا راه خروج نیست (NOT AN EXIT) در کنار تمامی راهروهایی که ممکن است با راه خروج اشتباه گرفته شوند، الزامی است. |
جدول ۵- ملزومات مقابله با حریق در هنگ کنگ
| کشور | آیین نامه | تعریف ساختمان بلند مرتبه | امکانات مورد نیاز در
ساختمان های بلند مرتبه |
| هنگ کنگ | Hong Kong fire service Installation Code,Hong Kong fire safety Code | ساختمان با تعدادطبقات بیش از ۳۰ طبقه به عنوان ساختمان بلند مرتبه و تعداد طبقات بیش از ۴۰ طبقه به عنوان ساختمان فوق بلند مرتبه (Ultra high rise) شناخته می شوند. | براساس آیین نامه هنگ کنگ تعبیه طبقه رفوژ در تمامی ساختمان های غیر صنعتی بیش از ۲۵ طبقه و تمامی ساختمان های صنعتی بیش از ۲۰ طبقه الزامی است.
تعبیه طبقه رفوژ در ساختمان های مسکونی بالای ۴۰ طبقه الزامی است. |
جدول ۶- آیتم مقاومت در برابر آتش و پیشگیری از گسترش آن در شماری از آیین نامه های کشور آمریکا (Razza,2005)
| آیتم | آیین نامه ساختمان شهر (NYC) نیویورک | آیین نامه ساختمان (NY State) ایالت نیویورک | آیین نامه ساختمان شیکاگو | Basic builing code | NEPA
(آیین نامه ملی ایمنی در برابر حریق) |
|
| مقاومت در برابر وقوع آتش و پیشگیری از گسترش آن | دیوارهای داخلی و پارتیشن ها | ۳ ساعت مقاومت | ۳ ساعت مقاومت | ۴ ساعت مقاومت | ۳ ساعت مقاومت | ـ |
| خروجی های عمومی و راهروهای خروجی | ۲ ساعت مقاومت | ۲ ساعت مقاومت | ۲ ساعت برای ساختمان های بالای سه طبقه یک ساعت برای ساختمان های کم تر از ۴ طبقه | ۲ ساعت مقاومت | ۲ ساعت مقاومت برای خروجی های قائم برای ساختمان های ۴ طبقه و بیش تر ساخته شده از مصالح غیر قابل اشتعال راهروهای خروجی ساختمان های بیش از ۳ طبقه باید در برابر آتش ۲ ساعت مقاومت داشته باشند. | |
| تیرها، شاه تیرها و خرپاهای سازه ای که تنها بار یک طبقه راتحمل می نمایند | ۲ ساعت مقاومت | ۲ ساعت مقاومت | تیرهایی که در خارج ساز ه قرار دارند: ۴ ساعت تیرهای داخلی که کف طبقات را تحمل می نمایند؛ ۴ ساعت تیرهای داخلی که بار سقف را تحمل می نمایند: ۳ ساعت | ۲ ساعت مقاومت | ـ | |
| تیرها، شاه تیرها و خرپاهای که بار بیش از یک طبقه راتحمل می نمایند | ۳ ساعت مقاومت | ۳ ساعت مقاومت | ۳ ساعت مقاومت | ۳ ساعت مقاومت | ـ | |
| پیشگیری از انتشار و متوقف نمودن آتش (Fire stopping) | تمامی مصالح به کار رفته در متوقف نمودن آتش باید از مصالح تاییدشده مقاوم در برابر آتش باشند کلیه فضاهای پنهان درون دیوارها، کف، راه پله ها و …که شعله و دودامکان انتقال از طریق آن ها را دارد باید به نحوه مناسب توسط مصالح غیرقابل اشتغال پر شوند. | کلیه فضاهای پنهان درون دیوارها، سقف ها، راه پله ها و… که امکان سرایت آتش از طریق آن ها به سایر نقاط وجود دارد باید به نحو مناسبی توسط مصالح غیر قابل اشتغال پر شوند. | ـ | ساختمان باید به نحوه طراحی و ساخته شود که بخش هایی همچون قسمت های قابل اشتعال دیوارها، قاببندی های کف و.. بسته شده و اجازه سرایت آتش به سایر بخشها را ندهد. | دیوارهای داخلی و خارجی باید درهر طبقه آتش بندی شوند.
|
|
جدول ۷- تمهیدات ایمنی و نجات در برخی از آیین نامه های کشور آمریکا (Razza,2005)
| آیتم | آیین نامه ساختمان شهر (NYC) نیویورک | آیین نامه ساختمان (NY State) ایالت نیویورک | آیین نامه ساختمان شیکاگو | Basic builing code | NEPA
(آیین نامه ملی ایمنی در برابر حریق) |
|
| تمهیدات ایمنی و هشدار حین حریق | سیستم هشدار کارکرد آب پاش ها باید برای سیستم های دارای بیش از ۳۶ آب پاش نصب شود.
زمانی که هیچ سیستم نظارتی با دوربین مدار بسته ای در محل موجود نیست، سیستم هشدار جریان آب باید نصب گردد. برای سیستم های تهویه با ظرفیت cfm5000[۱] و بیش تو تعبیه سیستم خاموش نمودن خودکار فن الزامی است و برای سیستم های باظرفیت cfm15000 و بیشتر تعبیه شناساگر دود الزامی است. دستگاه های با کارکرد در دمای بالاتر از ۱۲۰ درجه فارنهایت (۸/۴۸ درجه سانتی گراد) باید در مسیر جریان برگشت هوا به خارج از ساختمان نصب گردند. |
سیستم شناسایی رخداد آتش باید در آشپزخانه ها، اتاق های بویلر، انبارها، خشک شویی ها و اتاق های تعمیرات نصب گرند.
تعبیه سیستم هشدار با عملکرد دستی الزامی است. صدای سیستم هشدار بایدبه گونه ای باشد که با صدای تمامی ادوات دیگر موجود در محل متفاوت بوده و به سادگی قابل شناسایی باشد. |
ـ | ـ | براساس NFPA 90 باید عمل شود. یک سیستم برق اضطراری AC باید برای عملکرد ادوات اضطراری وجود داشته باشد. تعبیه سیستم اعلام حریق دستی در ساختمان های اداری با جمعیت بیش از ۱۰۰۰ نفر الزامی است. | |
| مسیرهای فرار | راه پله ها | عرض راه پله ها در هیچ کجای مسیر راه پله نباید تحت هیچ شرایطی کاهش یابد. راهروهای فرار باید کاملاً خالی از مواد قابل اشتعال باشند. در صورتی که بیش از یک راه خروج موردنیاز باشد، این خروجی ها باید در دورترین نقطه ممکن از یکدیگر قرار داشته باشند کمترین عرض راه پله ۴۴ اینچ (۱/۱متر) است. | ـ | مسدود نمودن تمام یا بخشی از مسیر فرار به هر شکل کاملا غیر قانونی است.
زمانی که بیش از یک خروجی در ساختمان لازم باشد، باید خروجی ها تا حد ممکن از یکدیگر دور باشند. |
زمانی که بیش از یک مسیر فرار، درب خروج از یک فضا ویا راه پله مورد نیاز باشد، این موارد باید دردورترین فاصله ممکن از یکدیگر تعبیه گردند. کمترین عرض آزاد راه پله ۴۴ اینچ (۱/۱متر) است. | هیچ فاصله مشخصی بین دو خروجی توصیه نگردیده است. با این وجود تصریح شده است که خروجی ها باید در دورترین محل ممکن از یکدیگر قرار داشته باشند. کم ترین عرض راه پله ۴۴ اینچ (۱/۱متر) است.
|
| آسانسورها | زمانی که از طریق رفوژ در ساختمان های با ارتفاع بیش از ۱۱ طبقه استفاده گردد، تعبیه حداقل یک آسانسور مناسب جهت به کارگیری در هنگام آتش سوزی برای آن طبقه الزامی است.
برای ساختمان های با ارتفاع بیش از ۱۰۰ فوت (۵/۳۰ متر) تعبیه یک آسانسور امن که بتواند فوراً مورد استفاده مامورین آتش نشانی قرار گیرد، الزامی است. تعبیه یک سیستم سویچ برقی با قفل مخصوص که بتواند با تغییر وضعیت آسانسور آن را در اختیار مأمورین آتش نشانی قرار دهد الزامی است. در ساختمان های بالای ۱۵۰ فوت (۷/۴۵متر) همیشه باید یک اپراتور حضور داشته باشد. |
زمانی که خروجی راه پله فرار در طبقه شانزدهم یا بالاتر ازآن تعبیه شده باشد، وجود حداقل یک آسانسور جهت سرویس دهی به افراد خارج شده از این خروجی الزامی است | ـ | زمانی که خروجی راه پله فرار در طبقه دوازدهم یا بالاتر تعبیه شده باشد، حداقل یک آسانسور باید جهت سرویس دهی به افراد خارج شده ازاین خروج تعبیه شده باشد. در ساختمان های بالای ۱۵۰ فوت (۷/۴۵متر) همیشه باید یک اپراتور حضور داشته باشد. | درکابین آسانسور باید کلید مخصوص آتش نشان ها تعبیه شده باشد تا در هنگام حریق آتش نشان ها بتوانند کنترل آسانسور را به دست گیرند. | |
منابع : امدادرسانی در ساختمان های بلندمرتبه با تأکید بر آتش سوزی– گزارش شماره ۳۵۰ -شهریور ما ه۱۳۹۵ – معاونت مطالعات و برنامه ریزی امور زیرساخت و طرح جامع، مدیریت مطالعات و برنامه ریزی امور فنی و عمرانی، استانداردسازی و امور بحران ،علیرضا نوری، مروارید محمدامینی، مهدی آشتیانی
