جمع آوری پسماندها درداخل بیمارستان

زباله های بیمارستانی باید روزانه و یا براساس یک تناوب زمانی مناسب جمع آوری شده و به محل ذخیره منتقل شود. هیچ کیسه ای بدون الصاق برچسب مبنی بر محل تولید و نوع زباله نباید برداشت و جمع آوری شود همچنین کیسه ها باید سریعا با کیسه های مشابه جایگزین گردند و کیسه تمیز و آماده در محل تولید باید به کفایت موجود و در دسترس باشد

ذخیره سازی پسماندها در داخل بیمارستان

ایجاد یک محل ذخیره موقت زباله در بیمارستان الزامی است باتوجه به مقدار پسماند جمع آوری شده و دوره زمانی جمع آوری و اندازه ساختمان و اتاقها باید ظروف یا کیسه زباله در ناحیه مشخصی ذخیره گردد . زباله های سیتوتوکسیک باید جدا از سایر زباله های بیمارستانی و در یک محل ایمن و مطمئن ذخیره شوند و زباله های رادیواکتیو نیز باید در ظرو ف دارای پوشش سربی نگهداری شده و جزییات مربوط به آنها روی ظرف برچسب زده شود.

حمل و نقل زباله در داخل بیمارستان

زباله بیمارستانی باید به وسیله ظروف چرخدار، کانتینر، یا چرخهای زباله که برای هیچ کار دیگری استفاده نمی شونددر محدوده بیمارستان جابجا شوند این وسایل باید دارای خصوصیات زیر باشند:

–  به آسانی بارگیری و تخلیه شوند.

–  لبه های تیز و برنده نداشته باشندتا هنگام بارگیری و تخلیه باعث پاره شدن کیسه ها نشوند

–  به آسانی قابل تمیز کردن بوده و روزانه تمیز و گندزدایی شوند.

حمل و نقل زباله در خارج بیمارستان

برای حمل و نقل زباله بیمارستانی در خارج بیمارستان باید زباله ها ابتدا در پوشش مناسب قرار گیرند که اولا قابل سوراخ شدن نبوده و در برابر مواد شیمیایی، ارتعاش و تغییر درجه حرارت و رطوبت یا تغییر فشارمقاوم باشند ترجیحا براساس مقررات ملی برچسب زده شوند و توسط ماشین آلات مناسبی که به همین منظور طراحی شده و دارای خصوصیات زیر هستند حمل شوند:

–  دارای بدنه و بستر از نظر اندازه

–  وجود حایل بین کابین راننده و بدنه وسیله برای مراقبت از راننده در مواقعی که حادثه رخ می دهد

–  وجود سیستم مناسب برای آگاهی از وضعیت بار در طول حمل

– کیسه های مناسب پلاستیکی خالی، پوشش مناسب، تجهیزات و وسایل شستشو و ضدعفونی با اقدامات خاص برای مقابله با نشت مایعات

– تمیز کردن کف وسیله توسط بخار آب پس از تخلیه

–  الصاق برچسب نام و آدرس حامل زباله

–  مسیرهای حمل زباله بیمارستانی باید کوتاهترین و ایمن ترین مسیرهای ممکن باشند و درصورت نیاز ایستگاههای انتقال مناسب و منطبق با اسلوب مهندسی و بهداشتی برای حمل مواد در مسیر طراحی و ایجاد گردند.

دفع پسماندهای بیمارستانی

به منظور جلوگیری از انتقال عفونت، بیماری و آلودگی ناشی از پسماندهای بیمارستانی لازم است زباله های بیمارستانی به شکل مطلوب دفن گردند . براساس توصیه ای سازمان بهداشت جهانی، تعدادی از خصوصیات لازم برای یک محل دفن زباله بیمارستانی به شرح زیر است

–  در دسترس و مناسب بودن برای دریافت زباله وسایل نقلیه

–  حضورکارکنان در محل جهت کنترل موثر عملیات روزانه دفن

–  تقسیم جایگاه به مراحل و فازهای قابل اجرا قبل از شروع عملیات دفن

–  عایق بندی مناسب کف و دیواره های محل دفن به منظور به حداقل رساندن حرکت شیرابه به خارج از محل دفن

–  مکانیزم های مناسب برای جمع آوری شیرابه و تصفیه آن

–  سازماندهی دفن مواد در مناطق کوچک و تامین امکانات برای پخش کردن، فشردن و پوشش روزانه

–  ایجاد کانال زهکش در کناره های جایگاه برای جمع آوری آبهای سطحی

–  پوشش نهایی برای به حداقل رساندن نفوذ روانابها پس از پر شدن محل دفن

–  طراحی سیستم هاِی مناسب برای کنترل گازهای متصاعد شده

–  ایجاد سیستم های حفاظتی لازم

در جدول زیرخلاصه مزایا و معایب روشهای دفع و تصفیه پسماندهای بیمارستانی آمده است.

 

خلاصه مزایا و معایب روشهای دفع و تصفیه

 

 

بحث و نتیجه گیری

بر اساس برآوردها حدود ۶۳۰ نوع ماده شیمیایی و دارویی در بیمارستانها مصرف می شود که حدودا ۳۰۰ نوع آنها خطرناک و سمی می باشند . کشور ما حدودا دارای بیش از ۸۰۰ بیمارستان ، ۷۰۸۹ واحد بهداشتی درمانی ، ۱۶۲۸۵ خانه بهداشت و ۳۷۰۱ آزمایشگاه می باشد که روزانه بالغ بر ۲۸۵ تن پسماند بیما رستانی تولید می کند . دفع پسماندهای بیمارستانی نیازمند مدیریت صحیح و رعایت اصول بهداشتی و مهندسی می باشد در حالی که درایران ۵۲/ موارد از این پسماندها در زمین دفن شده ۳۰/ سوزانده و   ۱۸/ نیز به صورت تلنبار در می آیند که هیچ کدام از این روشها به دلایل دارا بودن عواقب سوء زیست محیطی و بهداشتی مورد تایید مجامع علمی و بین المللی نمی باشد . از این رو به نظر می رسد که کمبودهای جدی در این زمینه وجود دارد که باید هرچه سریعتر نسبت به برطرف نمودن آنها اقدام شود.

 

مجید فراست دانشجوی PH.D مهندسی محیط زیست

زهرا کریمی کارشناس HSE

 

منابع

-۱  طیبی جمال الدین ، رئیسی پوران , نصیری پو ر امیر اشکان , امکان کاربرد مدیریت راهبردی در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی ایران , مجله دانشگاه علومپزشکی وخدمات بهداشتی درمانی قزوین ، پاییز ۱۳۸۲ ، شماره ۲۷ ، صفحات ۶۰ – ۵۲

-۲  ملکوتیان محمد , یغماییان کامیار , بررسی آگاهی , نگرش و عملکرد مردم شهر کرمان در زمینه مدیریت مواد زائد جامد , مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران ، زمستان ۱۳۸۲  شماره ۲ ( پیاپی ۸) صفحات۳۸ – ۲۷

-۳  عرب محمد , اکبری فیض اله , محمودی محمود , صدقیانی ابراهیم , تاثیر روشهای مدیریتی روسای بیمارستانها بر تغی یرات شاخصهای دهگانه مهم بیمارستانی , , مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران ,زمستان ۱۳۸۲ ، شماره۲ (پیاپی ۸ ) صفحا ت ۴۸ – ۳۹

-۴  عمویی عبدالایمان , تعیین نوع و مقدار مواد زائد جامد در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی  بابل ۸۱-۱۳۸۰  ، مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل ،پاییز  ۱۳۸۲  ، سال پنجم، شماره ۴ ( پی در پی-۲۰ ) صفحات ۴۱ – ۳۷

۵-  عمرانِی، قاسمعلی ( مجرِی طرح). مطالعه کلی در زِمینه زباله هاِی بِیمارستانی اِیران ، طرح. WHO تابستان ۱۳۸۵

-۶  محسنی . انوشیروان , جوادیان . مریم , یونسیان . مهدی , غلامی . شیرزاد , بررسی وضعیت جمع آوری , , حمل و دفع زباله های بیمارستانهای دولتی و خصوصی استان مازندران در سال ۱۳۸۰ , پاییز ۱۳۸۲مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران , سال یازدهم , شماره ۳۲ , صفحات ۸ – ۱

 ۷ –  قانون مدیریت پسماند ، مصوب۲۰/۲/۱۳۸۳ مجلس محترم شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران

-۸ دستورالعمل های فنی درمورد مواد زاید مراکز درمانی و داروهای بیولوژیکی، خلاصه اجلاس پانزدهم گروه. فنی بازل، آوریل ۱۹۹۹

۹- عمرانی، قاسمع لی. مقدمه ای بر مدیریت زباله در بیمارستانها و مراکز بهداشتی و درمانی، نشریه شماره۲۱۴۲ دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۱۳۷۴

۱۰ –  عمرانی قاسمعلی. مواد زاید جامد ، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، چاپ سوم،۱۳۸۲

۱۱ – رایگان شیرازی نژاد، علیرضا . پایان نامه کارشناسی ارشد بهداشت محیط، بررسی وضعیت جمع آوری و دفع زباله های بیمارستانی استان فارس، دانشگاه تربیت مدرس،۱۳۷۵

۱۲-   عبادی تقی , حاج منوچهری دانه( مترجمین) , دستورالعمل فنی در باره مواد زائد مراکز درمانی وداروهای بیولوژیکی خلاصه اجلاس پانزدهم , گروه فنی کنوانسیون بازل ۱۴- ۱۲ آوریل ۱۹۹۹ .

۱۳- Rachel,S., Hazardous waste news. Incineration of infections waste jurn. 1998

۱۴ – Pruss,A., Giroult, E. Safe management of waste from health care activities. W.H.O. 1990