دستور العمل اطفاء حریق
- شناسه خبر: 22081
- تاریخ و زمان ارسال: 19 تیر 1397 ساعت 12:00
| تهیه کننده | تایید کننده | تصویب کننده |
| عبدالله دلیر | سعیده نیک سیرت | اصغر کرمی |
| کارشناس ایمنی | نماینده مدیریت | مدیر منطقه |
۱- هدف
هدف از تدوین این دستورالعمل آشنایی افراد با تجهیزات اطفاء حریق و پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی می‌باشد.
۲- دامنه
این دستورالعمل برای استفاده در نواحی شرکت آب و فاضلاب منطقه ۴ تهران تدوین گردیده است.
۳-مسئولیت‌ها
۳-۱٫ مدیریت
- تعیین فرد/ افرادی بهمنظور استقرار و نظارت بر اجرای دستورالعمل
- حمایت و تامین منابع(اداری/ سازمانی، مالی و اطلاعاتی)
- حصول اطمینان از اجرا و نیز بهروز بودن سیستم
- جاری نمودن دستورالعمل در کلیه ناحیههای بهرهبرداری
۳-۲٫ کارشناس ایمنی و بهداشت و رابطین ایمنی
- بازنگری و تجدید نظر در دستورالعمل جهت انطباق با مقررات و الزامات
- نظارت برحسن اجرای دستورالعمل در کلیه سطوح
- تدوین و اجرای برنامه های آموزشی مرتبط در صورت نیاز
۳-۳٫ کارکنان
پیروی از این دستورالعمل و سایر دستورالعملها، راهنماها و روشهای اجرایی صادره
۴- شرح
۴-۱٫ آتش سوزی دفاتر و ساختمانها
- درساختمانهایی که درمحل های خطرناک یا نسبتاً خطر ناک ، از نظر خطر آتش سوزی ساخته میشوند ، باید از موادی که در برابر حریق مقاوم میباشند استفاده نمود .
- ساختمان ها باید راههای خروجی دیگری نیز داشته و درهای آن همواره به سمت خارج باز شوند . پلکان طوری باید طرح ریزی و نگهداری شوند که درموارد خطر ، افراد بتوانند به آسانی از آن بالا و پایین بروند.
- راهروها وگذرگاهها باید بطور مشخص علامت گذاری گردیده و از قرار دادن وسایلی که ایجاد مانع می نمایند ، باید خودداری نمود . راه هایی که منتهی به خروجی های اضطراری میشوند و به دلایلی مورد دسترس نمی باشند ، باید بصورت ساده و گویا علامت گذاری شوند .
- کلیه افراد جدید الاستخدام را ، باید هنگام ورود به محل کار و یا در بدو استخدام ، از مقررات مربوط به استعمال دخانیات وحمل کبریت و فندک مطلع کرده و آموزش های لازم در این مورد ، به آنها داده شود .
-۲٫ مبارزه با حریق
- وسایلی که جهت مبارزه با حریق برای تأسیسات در نظر گرفته می شوند ، باید متناسب با شرایط حمل و با در نظرگرفتن استاندارد تأسیسات مشابه دیگر باشند ، امکانات کمک گرفتن از تاسیسات واحدهای نزدیک را نیز باید مورد مطالعه و بازرسی قرار داد .
- تمام وسایل و ادوات آتش نشانی برای استفاده فوری در صورت آتش سوزی ، باید آماده بوده و همیشه به بهترین وضع از آنها نگهداری نمود . این ادوات و وسایل بایستی به وسیله یک فرد مجرب مرتباً آزمایش و بازدید گردد .
- نتیجه این بازدیدها بایستی بر روی بر چسبی نوشته شده و به ادوات الصاق گردد وسوابق بازدید در چک لیستهای مربوطه که به همین منظور اختصاص داده شده است ثبت می گردد .
- پس از استفاده از وسایل اطفاء حریق میبایستی آنها را جهت استفاده ثانوی ترمیم یا تعویض نمود ، زیرا آماده بودن وسایل به صورت کامل در هر زمان ضروریست .
- کلیه افراد باید کاملاً با روش های مبارزه با حریق و وسایل مربوطه آشنا بوده و تمرین های لازم را طبق برنامه های مخصوص انجام دهند .
انواع وسایل آتش نشانی که مورد استفاده قرار میگیرند به ترتیب زیر می باشند:
- خاموش کننده های دستی و چرخدار
۱- کلیه ساختمان ها ستاد و نواحی اعم از اینکه در آنها وسیله حفاظتی از نوع دستگاه‌های تصویب شده ثابت خودکار وجود داشته یا نداشته باشد باید برای حفاظت علیه حریق های کوچک اتفاقی به خاموش کننده‌های دستی مناسب با نوع حریق‌هایی که ممکن است از نقطهنظر کیفیت کار و موادی که درکارگاه‌ها و مؤسسات مذکور وجود دارد مجهز باشد.
۲- خاموش کننده‌های دستی و چرخ دار را باید پیوسته در مکانی مناسب و مشخص که احتمال بروز حریق در آن کمتر و دسترسی به‌آن آسان‌تر است نگاهداری نمود و محل نصب یا نگاهداری آنها بایستی با رنگ قرمز مشخص شود.
۳- در مواردی که مواد سوختنی درمعرض حریق قرارگیرند وسایل قابل حمل مبارزه با آتش می‌تواند شامل لوازم زیر باشد.
سطل آب، سطل شن، شلانگهای قرقره‌ای با استفاده از شیر آب عمومی یا از مخازن مرتفع آب، خاموش کننده‌های محتوی مواد سودا اسید یا آب گاز و ضمناً در مواقعی که برودت هوا باعث انجماد آب می‌شود بایستی تدابیر احتیاطی برای جلوگیری از یخ زدن آب در شیرها و یخ زدن خاموش کننده‌های سودا اسید و آب گاز بکار برد. لازم به ذکر است ارتفاع استاندارد نصب کپسول های اطفاء حریق دستی ۱۲۰ سانتی متر از زمین می باشد.
۴- برای خاموش نمودن حریق های مایعات قابل اشتعال و انواع مختلف روغن ها و رنگ ها نباید از خاموش کننده‌های آبی استفاده شود بلکه باید از خاموش کننده‌های حاوی کف یا پودر شیمیایی و خاموش کننده‌هایی از نوع co2 و سایر خاموش کننده‌های معادل آن استفاده گردد.
۵- چنانچه حریق در مکانی روی دهد که تجهیزات الکتریکی که دارای جریان الکتریسیته است در معرض آتش سوزی قرار گرفته باشد در این صورت وسایل و تجهیزات قابل حمل فوق‌الذکر نباید شامل کف یا دستگاه‌های آتش نشانی آبی باشد، بلکه به جای آنها باید از خاموش کننده‌های حاوی کف
یا پودر شیمیایی یا سایر مواد معادل استفاده کرد علاوه بر این مسأله شدت و ضعف جریان الکتریسیته در دستگاه‌هایی که دچار حریق گردیده نیز باید مورد توجه مأمورین آتش نشانی از نظر حفاظت شخصی قرار گیرد.
۶- برای خاموش کردن حریق پودر یا براده فلزاتی نظیر منیزیم آلومینیوم و غیره باید از استعمال هرگونه مایع و مواد خاموش کننده از نوع سودا اسید کف، پودر شیمیایی و غیره موکداً جلوگیری به عمل آورد و بایستی با ایجاد دیواره یا سدی از شن و ماسه نرم و خشک گردسنگ و سایر مواد خنثی که به مقدار فراوان در محل آماده و در دسترس گذاشته شده است مانع از توسعه و پیشرفت آتش گردید و یا پودر مخصوصی که به‌وسیله کارخانه سازنده فلز منظور توصیه شده است اقدام به خاموش نمودن آتش نمود.
۷- در مورد خاموش کننده‌های دستی و چرخ دار مراتب زیر را باید رعایت نمود.
۷-۱- بازرسی ماهیانه از کلیه آنها بهاستثنای نوع co2 که هر۶ ماه یکمرتبهباید بازرسی شود.
۷-۲- بازرسی سالیانه برای اطلاع از کیفیت و کمیت مواد خاموش کننده و در صورت لزوم برای دوباره پر کردن آنها.
۷-۳- آزمایش دو ساله برای تحت فشار گذاشتن بدنه ظروف خاموش کننده با فشاری که از طرف کارخانه سازنده تعیین شده است.
تبصره – خاموشکنندهها را باید بلافاصله پس از استعمال دوباره پرنموده و در محل خود گذاشت.
۸- توجه اشخاصی را که در مبارزه حریق شرکت دارند باید به خطرات استعمال خاموش کننده‌های از نوع تتراکلرور دو کربن و برومو دو متیل در فضای مسدود جلب نمود زیرا مواد مذکور سمی بوده و در اثر حرارت آتش تجزیه شده و تولید بخارات سمی می‌نماید و نیز باید آنها را به عملیات شیمیایی که در بعضی موارد بین مایعات خاموش کننده مذکور و موادی که برای خاموش کردن آنها به کار رفته است رخ می‌دهد آگاه نمود.
-
ادوات و وسایل ثابت و سیستم های اعلام حریق
یک وسیله موثری جهت اعلام خطر در موارد شروع حریق باید نصب گردد ودر پایان حریق نیز باید از سوت مشخص استفاده نمود.
۱- کلیه محل هایی که فعالیت آنها امکان مخاطرات شدید یا نسبتاً مهم آتش سوزی دارد باید مجهز به وسایل اعلام وقوع حریق باشند این وسایل باید متعدد بوده و اعلام خطر در هر قسمت از ساختمان که به صدا درآید برای کلیه اشخاصی که در ساختمان هستند به طور وضوح قابل استماع باشد. (وسائل اعلام خطر حریق ممکن است دستی یا خودکار باشد)
۲- در هر طبقه از ساختمان بایستی تعداد کافی وسایل اعلام خطر حریق دستی وجود داشته باشد و این وسایل را باید در جعبه‌های شیشه‌ای در محلی قرار داد که برای رسیدن به آنها طی مسافت بیش از ۳۰ متر (۱۰۰ فوت) ضروری نباشد.
۳- وسایل اعلام وقوع خطر بایستی به‌وسیله رنگ قرمز که در محل نصب آنها به کار رفته کاملاً مشخص باشند و به سهولت در دسترس بوده و در معبر طبیعی فرار از آتش قرار داشته باشد.
۴- وسایل اعلام خطر حریق باید از نقطه نظر و نوع آهنگ صدا نسبت به کلیه وسایل صوتی دیگر مشخص بوده و به هیچ وجه برای مقاصد دیگری غیر از اعلام خطر حریق و یا احضار افراد برای تمرین‌های مبارزه با حریق مورد استفاده قرار نگیرد.
-
ماشین های آتش نشانی.
۱- لوله‌های اصلی آب آتش نشانی و شلانگها بایستی پیوسته آماده برای استفاده بوده و به نحوی قرار گرفته و یا محافظت شود که حرکت وسائط نقلیه صدمه‌ای به آنها وارد نیاورد
۲- در مواردی که بر حسب ضرورت شلانگاه در عرض جاده یا معبر وسائط نقلیه عبور داده می‌شود بایستی پلهای مخصوص برای محافظت آنها تهیه و بر روی آنها گذاشته شود تا عبور وسائط نامبرده از روی پلهای مذکور انجام گرفته و آسیبی به شلانگها و در نتیجه اختلالی در کار مبارزه با آتش سوزی وارد نیاید.
۳- برای جلوگیری از یخ زدن آب در لوله‌های اصلی و شلانگها در زمستان باید اقدامات احتیاطی از قبیل دفن و عایق پیچی لوله‌های اصلی و خالی کردن شلانگها پس از استعمال و غیره به عمل آید
۴- در نقاط سردسیر که احتمال انجماد آب در مخازن و لوله‌ها بیشتر است بایستی مخازن آب زیرزمینی بوده و از تلمبه استفاده گردد.
تبصره – برای جلوگیری از انجماد آب در شیرهای آب آتش نشانی شیر احتیاط آن را باید در طی زمستان هفته‌ای یک مرتبه باز و آب موجود را تخلیه نمود.
۵- برای اطمینان از حاضر به کار بودن لوله‌های اصلی آب آتش نشانی آزمایش ماهیانه آنها جهت تمیز شدن از رسوبات و گل لای ضروری می‌باشد.
۶- کلیه سرقفل‌ها در شلانگها و لوله‌های آب‌گیری لوله‌های آب آتش نشانی در کارگاه‌ها باید حتی المقدور از نوع و اندازه ای که در مرکز آتش نشانی محل به کار می‌رود انتخاب شود. تا در صورتی که از مرکز مذکور استمداد شود اشکالی پیش نیاید.
۷- شلانگهایی که برای اطفاء حریق در محوطه باز کارگاه‌ها بکار برده می‌شود بایستی اقلاً از شلانگهایی به قطر ۵/۶۳ میلیمتر و سر لوله‌های به قطر از ۱۹ تا ۴/۲۵ میلی متر با در نظر گرفتن فشار آب انتخاب گردد.
۸- شلانگهایی‌که در داخل ساختمان برای مبارزه با حریق به کار برده می‌شود بایستی از نوع شلانگهای قرقره اقلاً از ۴/۲۵ تا ۴/۴۴ میلیمتر یا و سر لوله‌های به قطر از ۵/۹ تا ۷/۱۲ میلیمتر با در نظر گرفتن فشار آب انتخاب گردد.
۹- فاصله سر آب پاشهای خودکار از اشیاء مورد حفاظت و سایر نقاط اطراف آنها باید از ۶۰ سانتی متر (۱۲ اینچ) کمتر نباشد.
۴-۳٫ انواع حریق
- کلاس A (آتش های مواد جامد مثل چوب ، کاغذ ، پارچه و ….. که بعد از سوختن از خود خاکستربر جای می گذارند بهترین خاموش کننده این گروه آب می باشد)
برای استفاده از خاموش کننده های آبی باید به شرح ذیل عمل کرد:
- در نظر گرفتن جهت وزش باد
- قرار گرفتن رو به آتش و پشت به باد
- رعایت فاصله ایمن با آتش جهت اطفاء آن
- ضامن را بکشید .
- دستگیره را فشار دهید
- به پایین بن شعله نشانه روید .
- به صورت جارویی آتش را خاموش کنید
- پس از اطفاء حریق رو به آتش از محل دور شوید
- کلاس B(تش های مایعات نفتی مثل نفت ،گازوئیل ، بنزین ، و …. بهترین خاموش کننده این گروه کپسولهای پودر و گاز و فوم می باشد(
برای استفاده از این نوع خاموش کننده به روش زیر عمل میکنیم :
- در نظر گرفتن جهت وزش باد
- قرار گرفتن رو به آتش و پشت به باد
- رعایت فاصله ایمن با آتش جهت اطفاء آن
- دستگیره را فشار دهید .
- با ضربه روی اهرم کارتریج را فعال کنید
- به پایین بن شعله نشانه روید .
- پس از اطفاء حریق رو به آتش از محل دور شوید .
- کلاس C (آتش های ناشی از ابزار آلات و ادوات برقی می باشد که بهترین خاموش کننده این گروه انیدرید کربنیک (CO2) می باشد.
برای استفاده از این نوع خاموش کننده به روش زیر عمل میکنیم:
- در نظر گرفتن جهت وزش باد
- قرار گرفتن رو به آتش و پشت به باد
- رعایت فاصله ایمن با آتش جهت اطفاء آن
- دستگیره را فشار دهید .
- با ضربه روی اهرم کارتریج را فعال کنید
- به پایین بن شعله نشانه روید .
- پس از اطفاء حریق رو به آتش از محل دور شوید .
